________________
१९२
सूत्रकृताङ्गसूत्रे
रियमरण वा' ऐश्वर्यमदेन वा 'पन्नामएग व ' प्रज्ञामदेन वा - मज्ञा-बुद्धि'स्वन्म देन, 'अन्नतरेण' अन्यतरेण सर्वसदेन, पपु- एकतरमदेन वा 'मयट्ठाण' मदस्थानेन 'मत्ते समाणे' मत्तः सन् यत् किमपि - एकं यदस्थानमासाद्य मत्तः- तादृशाभिमानवान् 'परं' परं स्वातिरिक्तं जनम् 'होलड' हीलयति- अवहेलनां करीति, निदेइ' निन्दति 'खिंस' जुगुप्सते- घृगां करोति 'गरes' गर्हति 'परि भवइ' परिभवति 'अवमण्णे ' अत्रमन्यते ' इतरिए अयं' इतरोऽयम् - नाऽयं विशिष्टकुल जात्यादिमान् अपि तु जात्यादिवैशिष्टयरहितः, 'अहमंसि पुणे' अहमस्मि पुनः 'विसिहकुलबलाइगुणोवचे' विशिष्टकुलवलादिगुणोपेतः, मदतिरिक्ता एते हीनजात्या दिखिन्ना :- अहेतु जात्यादिगुणगणग्रामोपेतः, 'ए' एवंरूपामनेकामभिमानधारामुपवहन् 'अप्पाणं समुक्कसे' स्वकीयमात्मानं समु
- सर्व उत्कृष्टो भवेत्, अन्याऽन्याऽपेक्ष स्वात्मानमधिकाऽधिकं मन्वानः परं परिनिन्देत, तस्य स्वाभिमानिनस्तद्विध विविध निन्दाजनितं स्वात्मोत्कर्षजनितं चयादृशमैहि- काऽऽमुष्मिकं फलं भवितुमर्हति तादृशमशुभफलं शास्त्रकारः-स्वय"मद करता है प्रज्ञा अर्थात् बुद्धि का मद करता है, इन मदों में से किसी भी एक मद स्थान से मत्त गर्विला होता है और इस कारण दूसरे
की अवहेलना करता है, निन्दा करता है, घृणा करता है, गर्हा करता
1
है, अपमान करता है, और कहता है कि ये विशिष्ट जातिमान या
कुलवान् नहीं है, में विशिष्ट कुल, जाति एवं यक आदि गुणों से
सम्पन्न हैं, इस प्रकार अभिमान धारण करता हुआ अपना उत्कर्ष
'प्रकट करता है, दूसरों की अपेक्षा अपने को अधिक मानता है, ऐसे
1
उसे
अहंकारी को इस प्रकार दूसरे की निन्दा करने से और अपना उत्कर्ष प्रकट करने से इह-परलोक संबंधी जो फल प्राप्त होता है, કરે છે, શ્રુતના મદ કરે છે, લાભના મદ કરે છે. ઐશ્વર્યાંના મદ કરે છે. પ્રજ્ઞા–અર્થાત્ બુદ્ધિને મદ કરે છે. આ મોમાંથી કાઈ પણ એક મદસ્થાનથી મત્ત-ગવવાળા હાય છે, અને તે કારણે બીજાનેા તિરસ્કાર કરે છે. નિદા કરે છે. ઘૃણા કરે છે. ગહ કરે છે; પરાભવ કરે છે, અપમાન કરે છે, અને કહે છે કે—આ વિશેષ પ્રકારથી જાતિવાન્ અથવા કુળવાન નથી, હું વિશેષ પ્રકાર ની જાત-કુળ અને બળ વગેરેથી યુક્ત છું. આવા પ્રકારનુ અભિમાન ધારણ કરતા થકા પેાતાના ઉત્કષ પ્રગટ કરે છે, ખીજા કરતાં પેાતાને શ્રેષ્ઠ માને છે, એવા અડ‘કારીને આ રીતે ખીજાની નિંદા કરવાથી અને પેાતાના ઉત્કલ્પ પ્રગટ કરવાથી ઇહ-પલેાક સંબંધી જે ફળ પ્રાપ્ત
,
L