________________
Lõka kyā hai? Jaina darśana kē anusāra, tīrthankara bhagavāna jā sarvajña hais, unakē dvārā dēkhē ga’ē ananta ākāśa dravya mēm sē 343 ghana- rajju (rāju) pramāņa puruṣākāra ākāśa-bhāga jisamēm jīva, pudgala, dharma, adharma ēvam kāla yē sēņa pāñca dravya vyāpta haim, loka kahalātā hai, aura isē chõra kara śēșa alōkākāśa hai|
Lāka kā ākāra kyā hai? Eka kē pīchē ēka, sāta puruşa dönöm paira phailākara, donom hātha kamara para dònom tarapha rakha kara khasē hõnē para jaisā ākāra banatā hai vaha hī lāka kā ākāra hai.14 Rajju ūñcē, 7 rajju mātē isa loka kē nīcē sē ūpara kramasah tīna bhāga haim - adhōlōka (7 rajju ūñcā), madhyalūka + ürdhvaloka (kula 7 rajju ūñcē) ||
1. Adhōlōka: Sumēru parvata kī jasa sē lagī pahalī prthvī kē tīna bhāga haim.
I Khara bhāga: is mēm bhavanavāsī aura vyantara dēvām kā vāsa hai, ü. Panka bhāga: is mēm asurakumāra jāti kē bhavanavāsī tathā rāksasa jāti kē vyantara dēva rahatē haim, iii. Abbahula bhāga: is mēm prathama narka hai. Isa kē nīcē nīcē dūsarī sē sātavīm taka chaha prthviyās aura haim jina mēm nārakī jīva rahatē haim, tathā sātavīm kē nīcē kā āyatana nigādiyā jīvām sē bharā hai, jise kalakalaa kahaate hain (yah prithvi nahin hai).
2. Madhyaloka: Isakī lambāi-caurāi ēka-ēka rajju aura ūmcāi mātra 1lākha 40 yojana arthāt sumēru parvata kē barābara hai. Isa kē madhya mēm ēka lākha yojana vyāsa vālā gālākāra jambūdvīpa hai, jisa kē kēndra mēm sumēruparvata hai. Isa dvīpa kā cūrī ākāra lavana samudra ghērē hu’ē hai,va lavaṇa samudra kā cūrī ākāra kā dhātakī dvīpa; isa krama sē kālõdadhi samudra, puskara dvīpa ādi ēka-dūsarē kā ghērē hu’ē dugunē-dugunē māpa kē asankhyāta dvīpa va samudra madhyalūka mēm haim. Āthavāṁ dvīpa nandīśvara dvīpa aura anta mēm svayambhuramana dvīpa va svayambhuramana samudra haim.
14