________________
અંતિમ સમયે પશ્ચાતાપની જરૂર (૮) વિવિધ પ્રકારે શુભ ભાવના કરવી-કરાવવી. અનિત્ય વિગેરે ૧૨ ભાવના
તેમજ મૈત્રી વિગેરે ચાર ભાવના ચિંતવવી. (૯) સમય પ્રમાણે ચારે આહારનો ત્યાગ કરવો-કરાવવો અથવા પાણી તથા દવા
સિવાય ત્યાગ કરાવવો. મસી પચ્ચખાણ ચાલુ રખાવવું. ઉંમર-વ્યાધિપરિણામ પ્રમાણે થોડા સમય કે કાયમ માટે મીઠાઈ-ફરસાણ-મેવો ત્યાગ કરાવવો.
જન્મ-મરણ કરતા મેં અભક્ષ્યનું ભક્ષણ કરેલ હોય તેનું મિચ્છા મિ દુક્કડમ્. ભક્ષ્ય પણ રાગદ્વેષપૂર્વક ખાધેલ હોય તેનું મિચ્છા મિ દુક્કડમ્. હવે પછી રાગદ્વેષરહિત અન્ન-પાણી લેનાર બનું. મૃત્યુ પહેલા ચારે આહારનો
ત્યાગ કરનાર બનું. (૧૦) પંચમંગલ (નવકાર) સંભળાવવાનું ચાલુ રાખવું. તદ્દન છેલ્લી અવસ્થા ખ્યાલમાં
આવે તો માત્ર “નમો અરિહંતાણં” એક જ પદ સંભળાવવું. ૩ૐ ન લગાડવો. ૐ પૂર્વક ધુન ન બોલવી. ૬૮ અક્ષરનો નવકાર કે પ્રથમ પદ બોલવું. હાજર રહેલાએ વારાફરતી ૧ નવકાર બોલવો જેથી કોઈને થાક ન લાગે અને લાંબા સમય સુધી સંભળાવી શકાય.
બિમારની શક્તિ મુજબ જિનમંદિર-જિનમૂર્તિ-જિનાગમ-સાધુ-સાધ્વી-શ્રાવકશ્રાવિકા એ પ્રમાણે સાત ક્ષેત્રમાં દાન કરવા કહેવું. તે પછી જીવદયા-અનુકંપામાં વાપરવા કહેવું.
(સાત ક્ષેત્ર છોડીને જીવદયા કે અનુકંપામાં વાપરવાનું ન કહેવાય.)
હાજર રહેલાએ પોતપોતાની ભાવના મુજબ બિમારને ધર્મ ક્રિયા કરવાનુંપાપો છોડવાનું રકમ વાપરવાનું કહેવું.
નોંધ :- આ જ ક્રમ પ્રમાણે કરવું જોઈએ તેવો કદાગ્રહ ન રાખવો. અંતિમ સમય જેનો હોય તેની સ્થિતિ મુજબ કરાવવું.
તદ્દન થોડો સમય દેખાય તો તુરત ચારે આહારનો ત્યાગ કરાવવો. તે સાગારી હોય. જેથી તે સાજો થઈ જાય તો બધું વાપરી (ખાઈ) શકે.
મારા છેલ્લા શ્વાસોશ્વાસે હું આ દેહને પણ વોસિરાવું છું તેમ બોલાવવું. ના બોલી શકે તો મનમાં બોલે અને ઈશારાથી હું બોલેલ છું તેમ જણાવે તેમ કરવું.
