________________
॥ બાલ બ્રહ્મચારી શ્રી નેમિનાથાય નમઃ || સમાધિ મરણની જરૂરિયાત શા માટે ?
દરેક જીવ સુખ ઈચ્છે છે. દુઃખ નથી જોઈતું. જન્મ-મરણ છે તે સૌથી મોટું દુઃખ છે.
આઉર પચ્ચક્ખાણ પયત્રો – ગાથા ૬૧ માં લખ્યું છે કે આરાધનામાં ઉપયોગવાળો સુવિહિત કાલ કરીને ઉત્કૃષ્ટથી ત્રીજા ભવે નિર્વાણ (મોક્ષ) પ્રાપ્ત કરે છે. આ વાત પંડિત મરણ પ્રાપ્ત કરનાર માટે છે.
આઉર પચ્ચક્ખાણ પયત્રો ગાથા ૯ માં જણાવાયું છે કે બાલ પંડિત મરણ પ્રાપ્ત કરનાર જીવ ઉત્કૃષ્ટથી સાતમે ભવ સિદ્ધ થાય છે.
મતલબ કે જેના વધારેમાં વધારે ૭ ભવ બાકી છે તેવાં જીવ સમાધિ મરણ પામે છે.
જન્મ-મરણથી છુટીને શાશ્વત સુખી બનવાની ઈચ્છાવાળાને સમાધિ મરણ સૌથી વધારે જરૂરી છે.
સમાધિ મરણ પ્રાપ્ત ડરવા માટેના ૬–૧૦–૧૬ વિગેરે અધિકારો
પૂ. હેમચંદ્રચાર્યજી ‘ત્રિષષ્ઠી' માં ભગવાન મહાવીરે ૨૫ મા નંદન મુનિના ભવમાં અંતિમ સમયે ૬ આરાધના કરેલ તેમ જણાવે છે.
(૧) દુષ્કૃત ગર્હા (૨) ક્ષમાપના (૩) શુભ ભાવના (૪) ચાર શરણ (૫) નમસ્કાર (૬) અનશન.
પ્રાચીન સામાચારી તથા વિધિ પ્રપામાં ૧૦ અધિકાર જણાવેલ છે. પુણ્ય પ્રકાશના સ્તવન અને અમૃતપદ આરાધનામાં પણ ૧૦ અધિકાર છે.
(૧) અતિચાર આલોચના (૨) વ્રત લેવા (૩) ક્ષમાપના (૪) ચાર શરણા લેવા. (૫) ૧૮ પાપસ્થાનક વોસિરાવવા (૬) દુષ્કૃત ગ। (૭) સુકૃત અનુમોદના. (૮) શુભ ભાવના (૯) અનશન (૧૦) પંચમંગલ (શ્રી નવકાર) સ્મરણ. પાસચંદ મુનિએ વર્ણવેલ ૧૬ અધિકાર
(૧) સંલેખના (૨) પાપની આલોચના (૩) સમ્યક્ત્વ (૪) ૧૨ વ્રત લેવા
