________________
સૂર્યમંડળરૂપ ધર્મચક્ર પ્રકટ થયું. પ્રભુએ ચૈત્યદ્ગમની પાસે આવી પ્રદક્ષિણા કરી એટલે જાણે તેને અભિમાન આવ્યું હોય તેમ તે (ચૈત્યદ્રુમ) નવપલ્લવ અને પુષ્પોથી વ્યાપ્ત થયું. પછી પૂર્વ દિશા તરફ આવી ‘નમસ્તીર્થાય’ એમ બોલી તત્વજ્ઞ પ્રભુ સિંહાસન ઉપર બીરાજમાન થયા. તરત જ બાકીની ત્રણ દિશાના સિંહાસન ઉપર વ્યંતર દેવોએ ભગવંતના ત્રણ રૂપ વિકુર્વ્યા. તે રૂપ પ્રભુના રૂપની જેવાં જ થયાં તે પ્રભાવ સ્વામીનો જ છે. પછી સાધુઓ, સાધ્વીઓ અન વૈમાનિક દેવીઓ પૂર્વદ્વારથી પેસી, રત્નગઢના મધ્યમાં રહેલા પ્રભુને પ્રદક્ષિણા કરી, ભક્તિપૂર્વક નમસ્કાર અને સ્તુતિ કરી, સ્વામીની સન્મુખ અગ્નિ દિશામાં બેઠી. તેમાં આગળ મુનિ બેઠા, તેમના પૃષ્ઠ ભાગમાં વૈમાનિક દેવતાની સ્ત્રીઓ ઉભી રહી અને તેની પાછળ તેવી જ રીતે સાધ્વીઓ પણ ઉભી રહી. ભવનપતિ, જ્યોતિષી અને વ્યંતરોની સ્ત્રીઓ દક્ષિણ દ્વારથી પ્રવેશ કરી પૂર્વવત્ પ્રભુને નમસ્કાર કરી અનુક્રમે નૈઋત દિશામાં બેઠી અને તે ત્રણે નિકાયના દેવો પશ્ચિમ દ્વારથી પ્રવેશ કરી તેવી જ રીતે નમી વાયવ્ય દિશામાં બેઠા. વૈમાનિક દેવ, નર અને નારીઓ ઉત્તર દ્વારથી પ્રવેશ કરી પ્રભુના ચરણન નમી ઇશાન દિશામાં બેઠા. મૃગ, સિંહ, અશ્વ અને મહિષ વિગેરે તિર્યંચો, અર્હત દર્શનના માહાત્મ્યથી પરસ્પરના જાતિ વૈરને પણ છોડી દઇ બીજા ગઢના મધ્ય ભાગમાં રહ્યા અને દેવ અસુર તથા મનુષ્યોનાં વાહનો પ્રાંત (છેલ્લા) ગઢમાં રાખવામાં આવ્યાં; કારણ કે ભગવંતના મતમાં સમવસરણનો તેવો ક્રમ કહેલો છે.
એવીરીતે રચેલા સમવસરણમાં બીજાપણ સિદ્ધ, ગંધર્વ અને કિન્નરાદિ પ્રભુના વાક્યરૂપી અમૃતનું પાન કરવાને માટે ઉદ્યમવંત થઇ યથાસ્થાને આવીને બેઠા. તે યોજન પ્રમાણ સમવસરણમાં મનુષ્ય, નાગકુમારાદિ અસુરો અને બીજા દેવતાઓ કોટી ગમે સમાય છે તે પ્રભુનો જ મહિમા છે.
આવી રીતે સમવસરણના મધ્યમાં સિંહાસન પર બીરાજમાન થયેલા, ત્રણ છત્રોથી શોભતા, ચામરો વડે વીંજાતા, સર્વ અતિશયોથી પ્રકાશિત થયેલા, પોતાના પ્રસન્ન પ્રભાવથી ત્રણ જગતને પ્લાવિત કરતા, મધ્યસ્થ દ્રષ્ટિએ સર્વજનને અવલોકન કરતા, ત્રૈલોક્યના ઐશ્વર્યથી સુંદર, સર્વ પ્રાણીઓના હિતકારી અને પોતાના દિવ્યપ્રભાવના મહિમાથી આવૃત થયેલા શ્રી વીરપ્રભુને જોઇ સર્વ દેવતાઓ વચનથી કહી શકાય નહીં તેવા હર્ષને પ્રાપ્ત થયા. કોઇ દેવતાઓ પ્રભુની પાસે આવી મસ્તકો ધુણાવવા લાગ્યા, કોઇ ચુંછણાં ઉતારવા લાગ્યા અને કોઇ સ્તુતિ કરવા લાગ્યા. તેવામાં સૌરાષ્ટ્ર દેશનો અધિપતિ, ગિરિદુર્ગ (ગિરનાર)માં રાજ્ય કરતો ગાધિ રાજાનો પુત્ર રિપુમલ્લ નામે એક જાદવ રાજા પણ ત્યાં આવી યોગ્ય સ્થાને બેઠો. એવી રીતે પ્રભુના વચનરૂપી અમૃતનું પાન કરવાની ઇચ્છાવાળા, શ્રવણને જાગૃત કરી સર્વ લોક યથાસ્થાને બેઠા. તે વખતે સ્ફુરણાયમાન ભક્તિથી હર્ષનાં અશ્રુ જેના નેત્રોમાં આવેલાં છે એવો સાધર્મેન્દ્ર રોમાંચરૂપી કંચુકને ધારણ કરતો આ પ્રમાણે સ્તુતિ કરવા લાગ્યો.
“હે સ્વામિન્ ! હે જિનાધીશ ! હે દેવ ! હે જગત્પ્રભુ ! તમે જય પામો. હે ત્રૈલોક્યમાં તિલકરૂપ ! આ સંસારને તારનારા તમે જય પામો. હે દેવાધિદેવ ! પૂજવા યોગ્ય, કરૂણાના સાગર, અને સંસારીઓને શરણ કરવા લાયક એવા તમે કરૂણાકર પ્રભુ જય પામો. હે અર્હમ્ ! જંગમ (ચાલતું) કલ્પવૃક્ષરૂપ, પરમેશ્વર, પરમેષ્ટી, અનંત, અવ્યક્ત અને નિરંજન એવા તમે જયવંત વર્તો. હે સિધ્ધ ! સ્વયંબુદ્ધ, સર્વ તત્ત્વના સમુદ્ર, સર્વ સુખના આગાર, અને મહેશ્વર એવા હે નાથ ! તમે જયવંત વર્તો. હે પ્રભુ ! તમે અનાદિ, અનંત અને અવ્યક્ત સ્વરૂપને ધારણ કરનારા છો. સુર અસુર અને મનુષ્યોના સ્વામીઓ તમને જ નમસ્કાર કરે છે. હે જગત્પતિ ! તમારાથી આ જગતને અમે ધન્ય માનીએ છીએ. કારણ કે અન્ય દર્શનીઓના કુતર્કોથી તમે અભેદ્ય છો. હે ઇશ્વર ! તમારાથી અમે મોક્ષસુખના આનંદની સ્પૃહા રાખીએ છીએ. હે નાથ ! તમારા અતલ માહાત્મ્યને દેવતા પણ જાણી શકતા નથી. હે સર્વ તત્ત્વને જાણનારા પ્રભુ ! જે પરબ્રહ્મ છે તે પણ ફક્ત તમારે વિષે જ પ્રાપ્ત થાય છે; તેથી હે ભગવન્ ! વિદ્વાન લોકો, મુક્તિ સર્વદા તમારે જ આધીન છે એમ કહે છે. હે ઇશ્વર ! આ જગતનો ઉદ્વા૨ ક૨વાને માટે તમે મનુષ્યસ્વરૂપને પામ્યા છો; નહીં તો મખવંધ્યા જેવી આ સૃષ્ટિ, અસૃષ્ટિ સમાન થઇ જાત.
Page 9 of 24