________________
૩૦
બાર પ્રકારની હિંસાઓ
પ્રદેશમાં બને જ છે, પરંતુ આંધ્ર પ્રદેશના નાલગોંડા જિલ્લામાં દુરાજપલ્લી ગામે પશુબલિ ચઢાવવાની પૂજા વિક્રમસર્જક છે. | દર વર્ષે મહાશિવરાત્રીએ આ ગામ નજીક મેળો ભરાય ત્યારે સાતથી દસ હજાર ઘેટાં-બકરાંનો ભોગ ચઢાવાય છે. મેળામાં ભાગ લેવા આસપાસનાં ગામડાંમાંથી આવતા ભરવાડો જાત્રાનો પ્રારંભ જ સગર્ભા ઘેટીના બલિદાનથી કરે છે! નિસર્ગના ખોળે ઊછરતાં અને ડાર્વિનના ઉત્ક્રાંતિના સિદ્ધાંતો પર નભતાં જનાવરોને કુદરતે માનવજાતને આપેલી અણમોલ બક્ષિસ ગણવી જોઈએ. ઘરમાં ઉછેરવા માટે, પ્રાણીબાગના પાંજરામાં પૂરીને કે સર્કસમાં ખેલ કરાવીને લોકમનોરંજન અર્થે જનાવરોનો ઉપયોગ થાય એની સામે ભલે વાંધો ન લઈએ, પરંતુ માત્ર મોજશોખ માટે કે બિનજરૂરી વૈજ્ઞાનિક પ્રયોગો કરી પ્રાણી જાતિનો બેફામ સંહાર કરવાથી તો કુદરતી સમતુલા જ સાવ ખોરવાઈ જવાની,
જંગલમાં શિકાર કરવાથી માંડીને મૂંગાં પ્રાણીઓ પર ક્રૂરતા આચરતા પ્રયોગો પર જગતના લગભગ તમામ દેશોએ પ્રતિબંધ મૂક્યો છે. ભારતમાં આ કાયદો ૧૦૯ વર્ષથી હયાત છે, છતાં સરકાર માન્ય એવી સોથી પણ અધિક ભારતીય લેબોરેટરીમાં ઢોર-જનાવરો પર કસાઈવાડા જેવા પ્રયોગો થતા જ રહે છે.
પોતાની રક્ષા ન કરી શકે એવાં મૂંગાં-લાચાર પ્રાણીઓની સુરક્ષા માટે જીવદયાવાળા તેમ જ સજીવ પ્રાણીવિચ્છેદન પ્રથાના વિરોધીઓ મેદાને પડ્યા છે. પશુપક્ષીના ભોગે બનતાં સૌંદર્ય-પ્રસાધનોનો વિરોધ કરવા માટે ૨૮ વર્ષ પહેલાં ઈંગ્લેન્ડમાં લેડી ડોવડિગે “બ્યુટી વિધાઉટ ક્રુઅલ્ટીની ચળવળ શરૂ કરેલી. આજે ભારત સહિત વિશ્વના ૩૭ દેશોમાં તેની શાખા છે. ફર મેળવવા કે ફેશનેબલ આઈટમો બનાવવા જનાવરોનો જાન લેવો ન પડે તેવા વિકલ્પો શોધી કોમેટિક્સ બનાવવાની રીત આ સંસ્થા શોધી રહી છે.
અમેરિકાના “એનિમલ લિબરેશન ફ્રન્ટ' કે જર્મનીમાં એ જ અર્થના નામવાળી જીવદયા સંસ્થાવાળા લેબોરેટરીમાં ચોરીછૂપીથી કે બળજબરીથી ઘૂસીને પ્રયોગો હેઠળનાં જાનવરોને છોડાવી જાય છે. વાંદરાં પર વૈજ્ઞાનિક પ્રયોગો કરતી તમામ સરકારી સંસ્થા સામે આ પ્રાણીપ્રેમીઓ વાનરનો સ્વાંગ સજી જાહેરમાં દેખાવો કરતા થયા ત્યારથી અન્ય પ્રજાજનોનો સહકાર પણ તેમને સાંપડ્યો છે. કોઈ ફાર્માસ્યુટિકલ કંપની વિવિસેક્શનના નામે ઉંદર-બિલાડીથી માંડી વાંદરાં ઉપર બિનજરૂરી પરીક્ષણો, વાઢકાપ કરતી હોય તો તેની સામે કાનૂની જંગ માંડવા “વર્લ્ડ