Page Text
________________
मौलि
વસ્થાન કિવા માત્થાન ઉપરથી વિકૃત થઇને અનેલેા શબ્દ હાય.
૧૮૫
મોહિ. રાહતના ડુંગરા તેજ.
મંગઇ. એને મોંગલી કિવા મંગલપુર પણ કહે છે. વિ કહે છે કે એ ઉદ્યાનની રાજધાની હૈાય. હાલ જેને મગાર કિડવા મંગલાર કહે છે તે જ. તે શ્વાત નદીના ડાબા કિનારા ઉપર હતું. ( જ૦ એ સાવ મ′૦ પુ૦ ૮, પા૦ ૩૧૧ ). નિગહામનું મંતવ્ય એવું હતું કે આ વખતે મંગલૌર પણ હેાય. ( જ॰ ર૦ એ૦ સા૦ ૧૮૯૬, પા૦ ૬૫૬). મંજ્ઞિત્તિ. પાનાનૃસિ ંહ શબ્દ જુએ. ( વિસ
નનુ મેકેન્ઝીના સંગ્રહ, પા૦ ૧૩૯). મંગરુપ્રથ. મગગિરિ તેજ ( દૈવી ભાગવત, ખંડ ૮ મે. અ૦ ૧૩). મંનિવૃત્ત. શાલિવાહનની રાજધાની પ્રતિસ્થાન
તે આ એમ ડા. બરજેસનું કહેવું છે. ( ખરજેસનુ ભીડર અને આર્ગાબાદનાં પ્રાચીન સ્થળા, પા૦ ૫૪). એને મુંગ પૈઠાન પણ કહે છે. (પ્રતિસ્થાન શબ્દ એ) મંનુપટ્ટળ. મનુપાટણ તે જ. મનુપાટળ. ખટમ ુથી અઢી માઈલ ઉપર આવેલું નગર વિશેષ. એ નેપાલની રાજધાની હતું અને એ નગરના સ્થાપનાર મંજુશ્રીના નામ ઉપરથી નગરનું આ નામ પડયું છે. (સ્વયભપુરાણ, અ૦ ૩, પા૦ ૧૫૨; સ્મિથતા અશાક, પા૦ ૭૭ ). હાલનું પાટણ યાને લલિતપાટણ અશેકે પાતે નેપાલ ગયાની યાદગીરીમાં મંજીપાટણની જગાએજ વસાવ્યું હતું. ( સ્મિથના હિન્દુસ્તાનના પ્રાચીન ઇતિહાસ, પા૦૧૬૨ ). તેપાલ શબ્દ જુએ ખટમંડુથી પશ્ચિમે એક માઈલ ઉપર આવેલી નીચી અને ગાઢ ઝાડીવાળી એકલવાયી ટેકરી ઉપર સ્વયંભૂનાથનું માટું દેવળ આવેલું છે. એ દેવળ એક ગાળાધ અને તેના ઉપર
વિભાગ પાડેલા શકુના સનનુ ખાદ્ધોનું ધર્મ મંજીપટ્ટણ તે જ.
मंदारगिरि
રૂપમાં છે. ( હાગઅને સાહિત્ય).
મનુજા. વંજુલા તે જ. મંડપુર. માળવામાં આવેલું મોંઢુ તેજ (૦ એટ સા૦ ૦ પા૦ ૬૭. ઉપરના લલિતપુરના શિલાલેખ) મુસલમાન વિજેતાઓએ પંદરમા સૈકામાં માળવા જીત્યા પછી તેમની રાજધાની ધારથી આ સ્થળે આણી હતી. મંીિ. ગરવાલમાં કેદારના પર્વતોમાંથી
નિકળતી કાલિંગગા યાને પશ્ચિમકાલિ કિવા મંદાગ્નિ નદી તે જ. (મત્સ્યપુરાણુ અ૦૧૨૧; એશીઆ રીસ, પુ૦ ૧૧, પા૦ ૫૮ ). આ નદી અલાકાનદાર્થ મળે છે, મંદ્દાર્શિની. (૨) ખુદેલખંડમાં આવેલી પૈસુની ( પર્યાસ્વની ) તે મળનારી નાની નદી તે મંદાકિની એમ કનીંગહામનું મતથ્ય છે. આ નદી ચિત્રકૂટ પર્વતની બાજુએ થઈને વહે છે. (આર્કી સર્વે રીપા, પુસ્તક ૨૧ મુ. પા૦ ૧૧; મત્સ્યપુરાણ, અ ૧૧૪).
મંત્ત્તત્ત્તર ભાગલપુર જીલ્લાના પેટા વિભાગ બાંકામાં બંસીથી ઉત્તરે બેત્રણ માઇલ ઉપર અને ભાગલપુરથી દક્ષિણે ત્રીસ માઈલ ઉપર આવેલા ડુંગર વિશેષ. એ ૭૦૦ ફૂટ ઉંચી અને એકલવાયી ડુંગરી છે. એ ડુંગરીની ઉંચાઈના મધ્ય અગાડી ડુંગરીની ચેતરફ ખાડા પડેલા છે. એ ખાડા તે દે અને દૈત્યાએ મળીને સમુદ્રમંથન કર્યું અને આ પર્વતને રવૈયા તર કે ઉપયેગ કર્યા તે વખતે વાસુકી નાગતે તેતરૂં બનાવીને વીંટાળેલા તેના શરીરને લીધે પડેલા કાપા છે એમ કહેવાય છે. આ સમુદ્રમંથન વખતે દેવાએ વાસુકી નાગને પૂંછડા તરફથી અને દૈત્યોએ મુખ તરફથી પકડયા હતા. આ કાપામાં ટાંકણાં વાપર્યોનાં
Aho! Shrutgyanam
| SR No. | 009120 |
| Book Title | Bhogolik Kosh 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dahyabhai P Derasari |
| Publisher | Gujarat Varnacular Society Ahmedabad |
| Publication Year | 1938 |
| Total Pages | 144 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 9 MB |