Page Text
________________
૧૨૦
ચૈત્યવંદન ચોવીશી ભાગ-૧ અર્થ:- હે પ્રભુ! આ બધી ભક્તની કરણી છે. અથવા આપના પૂર્વ પુણ્યનું ફળ છે. એમાં તમને કોઈ દોષ નથી. માટે ઉપર પ્રમાણે અઘટિત કહેવું
એ અમને અયોગ્ય છે, સંસાર વધારનાર છે. શ્રી મોહનવિજયજી મહારાજ મસ્તક નમાવીને કહે છે કે હે પ્રભુ! તારા અદ્ભુત સામર્થ્યને જગતમાં કોઈ લોપી શકવાને સમર્થ નથી. શા.
ભાવાર્થ:- પ્રભુ પ્રત્યે દ્રવ્ય પૂજા કે ભાવ પૂજા કરવી એ બધી ભક્તની કરણી છે. પ્રભુને તેમાં કાંઈ લાગે વળગે નહીં. પ્રભુ તો પોતાના શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપમાં સદૈવ સ્થિત છે. તેમને દોષ દઈ અઘટિત પ્રવર્તન કરવું તે મહાદોષનું કારણ છે. શુદ્ધ આત્મામાં રમણતા કરનાર અનંત સામર્થ્યવાન પ્રભુને તો ઇન્દ્રો વગેરે પણ પૂજે છે. તે પણ તેમના સેવક છે. તો ચૌદ રાજલોકના નાથને લોપનાર આ જગતમાં બીજો કોણ હોઈ શકે ? કોઈ જ નહીં. એમ શ્રી મોહનવિજયજી મહારાજ પ્રભુના ચરણકમળમાં શિર નમાવીને જણાવે છે.
(૯) શ્રી સુવિધિનાથ સ્વામી
૧૧૯ પરિગ્રહધારી રૂપ જોઈને તે જીવો કેવી રીતે આપ વીતરાગી છો તેનું શ્રદ્ધાન કરશે. લોકો તો જેવું દેખશે તેવું જ કહેશે. તે તો સમવસરણાદિ રિદ્ધિ જોઈને આપને રાગી ગણશે તો આપની વીતરાગતા પણ કેવી રીતે પુરવાર થશે. સા. પણ હવે શાસ્ત્રગતે મતિ પહોંચી, તેહથી મેં જોયું ઊંડું આલોચી.સા. ઇમ કીધે તુમ પ્રભુતાઈ ન ઘટે, સામું ઇમ અનુભવ ગુણ પ્રગટે. સાપ
અર્થ :- હે પ્રભુ! હવે મારી શાસ્ત્રોમાં મતિ પહોંચી અને તેમાં ઊંડો વિચાર કરીને મેં નિર્ણય કર્યો કે આપ સમવસરણમાં વિરાજમાન થવાથી આપની પ્રભુતાઈ કંઈ ઘટતી નથી પણ ઊલટી વિશેષ વૃદ્ધિ પામે છે.
| ભાવાર્થ:- હે પ્રભુ !તત્ત્વદ્રષ્ટિથી અવલોકન કરતાં જણાયું કે આપ તો ઘરમાં હતા. ત્યારે પણ હજાર વર્ષના સંયમી મુનિ કરતાં વિશેષ વૈરાગી હતા. તથા સમવસરણમાં પણ આપ તો અદ્ધર વિરાજો છો. સિંહાસનને અડકતા પણ નથી. તે આપની અલિપ્તતાનું પૂર્ણ સૂચન કરે છે, આપની પરમ નિઃસ્પૃહતાનું પ્રદર્શન કરે છે, ઇન્દ્રો જેવા આપના સેવક હોવા છતાં આવી વીતરાગતાને જોઈ આપનું પ્રભુત્વ વિશેષ વૃદ્ધિ પામે છે; પણ કિંચિત્ જૂન થતું નથી. //પા. હય-ગય યદ્યપિ તું આરોપીએ, તો પણ સિદ્ધપણું ન લોપાએ; સા. જિમ મુગટાદિક ભૂષણ કહેવાએ, પણ કંચનની કંચનતા ન જાએ. સા૦૬
અર્થ:- હે પ્રભુ! હા કહેતા ઘોડા અને ગાય કહેતા હાથી ઉપર જો તમે સવારી કરો તો પણ આપને આત્માનું સિદ્ધ થયેલું સ્વરૂપ કોઈ રીતે લુપ્ત થતું નથી. જેમકે સોનામાંથી મુકુટાદિ આભૂષણ ભલે જુદા જુદા રૂપ ધારણ કરે તો પણ સોનાનું જે સુવર્ણપણું છે તે તેમાંથી નાશ પામતું નથી.
ભાવાર્થ:- હે પ્રભુ! હાથી, ઘોડા, રાજ્ય કે ઇન્દ્રાદિકથી પૂજાવું વગેરે કંઈ પણ ઉદયાધીન બાહ્ય વૈભવ, તીર્થંકર પ્રકૃતિના પુણ્યયોગે પ્રાપ્ત થાય તો પણ આપનું સિદ્ધ થયેલું આત્માનું શુદ્ધસ્વરૂપ, તેનો કોઈ કાળે વિનાશ કરી શકે નહીં. કારણ કે તે બધા ગુણો આપને ક્ષાયિક ભાવે પ્રાપ્ત થયેલા છે. જેમ સોનાના ઘરેણા બનતાં ઘરેણાના આકારનો નાશ થાય પણ તેમાં રહેલા સોનાનો નાશ થતો નથી. ‘પણ કંચનની કંચનતા ન જાએ’ તેમ આપનું સ્વભાવસિદ્ધ થયેલું શુદ્ધસ્વરૂપ તેનો કદી નાશ થતો નથી. કા. ભક્તની કરણી દોષ ન તુમને, અઘટિત કહેવું અયુક્ત તે અમને. સા લોપાએ નહિ તું કોઈથી સ્વામી, મોહન વિજય કહે શિર નામી. સા૦૭
(૧૦) શ્રી શીતલનાથ સ્વામી શ્રી આનંદઘનજીકૃત વર્તમાન ચોવીશી સ્તવન
(મંગલિક માલા ગુણહ વિશાલા-એ દેશી) શીતલ જિનપતિ લલિત ત્રિભંગી, વિવિધભંગી મન મોહેરે; કરુણા કોમલતા તીક્ષણતા, ઉદાસીનતા સોહે રે. શીતલ૦ ૧
સંક્ષેપાર્થ:- શ્રી શીતલનાથ જિનેશ્વર પ્રભુમાં લલિત એટલે મનોહર એવી ત્રિભંગી કહેતાં ત્રણ પ્રકાર જે એકબીજાથી વિપરીત હોવા છતાં જોવામાં આવે છે. આ પ્રકારે વિવિધ ભંગીઓ પણ જેમાં છે; તે જાણવાથી પ્રભુ પ્રત્યે મન મોહ પામે છે.
એ ત્રિભંગીમાંની પ્રથમ ભંગમાળા તે કરુણારૂપ કોમળતા છે. આ કોમળતાની સાથે બીજો ભંગ તે તીક્ષ્ણતા એટલે કઠોરતા છે, કોમળતાથી કઠોરતા એ પ્રત્યક્ષ વિપરીત ગુણ છે છતાં ભગવાનમાં તે વિદ્યમાન છે. અને ત્રીજો ભંગ તે ઉદાસીનતા એટલે અનાસક્ત ભાવ તે પણ પ્રભુમાં શોભી રહ્યો છે. નવા
સર્વજંતુ હિતકરણી કરુણા, કર્મવિદારણ તીક્ષણ રે; હાનાદાન રહિત પરિણામી, ઉદાસીનતા વીક્ષણ ૨. શીર
| SR No. | 009111 |
| Book Title | Chaityavandan Chovisi 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Paras Jain |
| Publisher | Shrimad Rajchandra Ashram |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 181 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Rajchandra |
| File Size | 1 MB |