Page Text
________________
ચૈત્યવંદન ચોવીશી ભાગ-૧ દૂર કર્યા છે. માટે વાચક યશોવિજયજી પ્રભુની સ્તવના કરતા કહે છે કે હે પ્રભુ! અમને પણ સાચું આત્મિક સુખ પ્રાપ્ત થાય એવું પોષણ આપો.
ભાવાર્થ :- પ્રભુએ આત્માના જ્ઞાન, દર્શન તથા ચારિત્રાદિ અનંત ગુણોને સર્વ ઘાતકર્મોનો નાશ કરી પ્રગટાવ્યા. તથા મિથ્યાત્વ, અજ્ઞાન, અવિરતિ, કામ, રાગ તથા દ્વેષાદિ અનંત દોષોનો આત્યંતિક વિનાશ કર્યો. તેથી શ્રી યશોવિજયજી મહારાજે પ્રાર્થના કરીને પ્રભુ પાસે માંગ્યું કે હે પ્રભુ ! અમને પણ અમારું સાચું આત્મિક સુખ પ્રાપ્ત થાય એવું પોષણ આપો અર્થાતુ અમારા આત્મિક ગુણોને આચ્છાદિત કરીને રહેલા એવા કમોને અમે હણી શકીએ એવું બળ અમારામાં પ્રગટાવો જેથી અમે પણ આપની કૃપાએ શાશ્વત સુખશાંતિ સ્વરૂપ એવા મોક્ષપદને પામીએ. //પા.
(૧) શ્રી ઋષભદેવ સ્વામી
લક્ષણ અંગે વિરાજતાં, અડદિય સહસ ઉદાર લાલરે; રેખા કર ચરણાદિકે, અત્યંતર નહિ પાર લાલ રે, જગ-૩
અર્થ :- એ પ્રભુના શરીર ઉપર એક હજારને આઠ મોટા લક્ષણો શોભી રહ્યા છે. હાથ પગના તળીયાં ઉપર અનેક પ્રકારની શુભ રેખાઓ દેદીપ્યમાન છે, અને શરીરની અંદરનાં લક્ષણો તો પાર વિનાનાં છે.
ભાવાર્થ :- એ પ્રભુના હસ્ત અને પાદને વિષે છત્ર, ચામર, પદ્મ, શ્રીવત્સ, સ્વસ્તિક અને ચક્ર આદિ અનેક પ્રકારની રેખાઓ હોય છે. શરીર ઉપર એક હજારને આઠ શ્રેષ્ઠ તથા મનોહર લક્ષણો-ચિહ્નો હોય છે કે જે પ્રભુની ઉત્તમ સપુરુષતાનું સૂચન કરે છે. લોકોત્તર પુરુષ વિના એવાં બાહ્ય લક્ષણોનો સદ્ભાવ હોતો નથી. આ તો અંગના બાહ્ય લક્ષણોની વાત કરી, બાકી એમનાં અંતર્ગત લક્ષણો એટલે આત્મિક ગુણોનો તો પાર જ નથી એટલે તે તો અનંતા છે. આવા
ઇંદ્ર, ચંદ્ર રવિ ગિરિતણા, ગુણ લહી ઘડીયું અંગ લાલ રે; ભાગ્ય કિઠાં થકી આવીયું, અચરિજ એહ ઉનંગ લાલ રે, જગ૦૪
અર્થ :- ઇંદ્ર, ચંદ્ર, સૂર્ય અને પર્વતના ગુણો લઈ એ પ્રભુનું અંગ ઘડવામાં આવ્યું તે તો બરાબર છે. પરંતુ આવું ઉત્કૃષ્ટ ભાગ્ય ક્યાંથી આવ્યું? એ ઉત્તગ એટલે મોટું આશ્ચર્ય છે. કેમકે ઇંદ્ર ચંદ્રાદિકનું પણ ભાગ્ય તેવું હોતું નથી.
ભાવાર્થ :- વિધાતાએ, ઇંદ્રનો રૂપગુણ લઈ, ચંદ્રનો શીતલતા ગુણ લઈ, સૂર્યનો પ્રતાપ એટલે ઉગ્રતેજ ગુણ લઈ તથા પર્વતનો પૈર્ય એટલે અડગ સહનશીલતા ગુણ લઈ એ પ્રભુના શરીરનું નિર્માણ કર્યું છે, તે તો બરાબર છે. ઉત્કૃષ્ટ પુણ્યયોગે એવી શરીર રચના થાય છે. કોઈપણ અન્ય પુરુષના સંબંધમાં આવી ભવ્ય અંગ રચનાની સ્થિતિ બનતી નથી. પરંતુ પ્રભુનું જે અદ્ભુત ભાગ્ય છે તે ક્યાંથી આવ્યું? એ મહદુ આશ્ચર્ય ઉપજાવે છે. કેમકે ઇંદ્ર, ચંદ્ર, રવિ કે ગિરિનું ભાગ્ય તો એમના કરતાં અત્યંત ન્યૂન છે. પ્રભુને તો એ ઇંદ્રાદિ સર્વ પૂજે છે, કેવળજ્ઞાન છે, સર્વ જીવો પોતપોતાની ભાષામાં સમજી શકે એવી વાણીની લબ્ધિ છે અને પોતાની આસપાસ ૫૦૦ ગાઉમાં રોગનો અભાવ કરે આદિ અતિશયરૂપ મહાભાગ્ય પ્રભુનું છે, તે ક્યાંથી આવ્યું? એ મહાન આશ્ચર્યકારક છે. જો
ગુણ સઘળા અંગે કર્યા, દૂર કર્યા સવિ દોષ લાલ રે; વાચક યશવિજય થયો, દેજો સુખનો પોષ લાલ રે, જગ ૫ અર્થ:- હે પ્રભુ! આપ સર્વ ગુણોને સ્વાધીન કર્યા અને દોષ માત્રને
(૧) શ્રી ઋષભદેવ સ્વામી શ્રી મોહનવિજયજીકૃત વર્તમાન ચોવીશી સ્તવના બાળપણે આપણ સસનેહી, રમતા નવ નવ વેષે; આજ અમે પામ્યા પ્રભુતાઈ, અમે તો સંસાર-નિવેશે.
હો પ્રભુજી! ઓલંભડે મત ખીજો. ૧ અર્થ :- હે પ્રભુજી! બાળપણમાં આપણે સ્નેહપૂર્વક નવા નવા વેષ એટલે અનેક પ્રકારની રમતો રમતા હતાં. તે સંબંધ છોડી દઈ આપ તો ત્રણ ભુવનની ઠકુરાઈ એવા મોક્ષપદને પામ્યા, અને અમે તો સંસારની ચારગતિઓમાંજ ભટકતાં રહ્યાં. આપની સાથે આવા પ્રકારનો ઘણો સંબંધ છતાં આમ કરવું તે ઉચિત નહોતું. આવા ઓલભંડાથી પ્રભુજી મારા ઉપર કોપ કરશો નહીં.
ભાવાર્થ :- આ અસાર અને અનાદિ સંસારમાં એક એક જીવની સાથે બધા સંબંધો થઈ ચૂક્યા છે. એ ન્યાયથી આપણા આત્માની સાથે પ્રથમ તીર્થકર શ્રી ઋષભદેવ ભગવાનનાં આત્માનો સંબંધ પણ થઈ ગયો છે એ વાત સત્ય છે.
કોઈ વખતે પૃથ્વીકાયમાં, કોઈ વખતે અપકાયમાં તેમજ તેઉકાય, વાઉકાય, વનસ્પતિકાય, બેઇન્દ્રિય, તેઇન્દ્રિય, ચૌરિન્દ્રિય, નારકી, તિર્યંચ, મનુષ્ય, દેવ એવી રીતે ચોરાશી લાખ જીવયોનિમાં અનંતી અવંતી વાર સંબંધો જોડાયા છે. તેથી શ્રી મોહનવિજયજી મહારાજ કહે છે કે “પ્રભુ આપણે એક વખત
| SR No. | 009111 |
| Book Title | Chaityavandan Chovisi 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Paras Jain |
| Publisher | Shrimad Rajchandra Ashram |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 181 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Rajchandra |
| File Size | 1 MB |