Page Text
________________
(૮) શ્રી ચંદ્રપ્રભ સ્વામી
Ge
છું કે એમાં કહેવાની - માગવાની પણ જરૂર નથી. કેમ કે જેઓ વગર માગ્યે પ્રાર્થના કરનારની ઇચ્છા પ્રમાણે આપે તે જ મહાપુરુષ કહેવાય. લૌકિક જનોની પાસે બહુ વિજ્ઞપ્તિપૂર્વક માગણી કરીએ ત્યારે તેઓ આપણી માગણી સ્વીકારે પણ લોકોત્તર પુરુષો તો તેમ કરતા નથી. તેઓ તો વગર માગ્યે જ આપી દે. માત્ર એટલું જ ાએ કે માગનારમાં તથાપ્રકારની યોગ્યતા છે કે નહીં? જો યોગ્યતા હોય તો પછી તેઓ માગણીની રાહ ન ાએ. ‘માગ્યા વિના મા પણ ન પીરસે’ એ લોકોક્તિ એમને લાગુ પડે નહીં. તે જો કદાચ લાગુ પડે તો લૌકિક અને લોકોત્તર પુરુષોમાં ભેદ જ ન રહે. પણ વાસ્તવમાં એમ બનતું નથી! એ બન્ને વચ્ચેનો ભેદ તો કાયમનો જ છે. IIરા
દીન કહ્યા વિણ દાનથી રે, દાતાની વાધે મામ; મ જલ દીએ ચાતક ખીજવી રે, મેઘ હુઓ તિણે શ્યામ.મ૩
અર્થ :– અમે દીન છીએ એમ કહ્યા વિના દાન આપવામાં આવે, તો દાન આપનારનો મહિમા વધે છે. જ્યારે ચાતકને ખીજવીને મેઘ જળ આપે છે તેથી પોતે પણ શ્યામ થઈ ગયો છે.
ભાવાર્થ ઃ— ‘હે શેઠ ! હે પુણ્યશાળી ! અમે ગરીબ,રાંક, નિરાધાર છીએ ! અમને કાંઈ આપો !' એમ સેંકડોગમે શબ્દ ઉચ્ચારી અરજ ગુજારવાથી જેઓ દાન આપે છે, પછી તે ભાવપૂર્વક હોય કે ભિક્ષુકથી થતો કંટાળો દૂર કરવા માટે ગુસ્સે થઈને હોય કે ગમે તેમ હોય પણ તેથી દાતાનો મહિમા વધતો નથી. પણ જેઓ તદ્દન સામાન્ય અરજ સાંભળીને પોતાની ફરજ વિચારી, દયા લાવી, જે દાન આપે છે તેનો મહિમા ઘણો વધે છે. મહાપુરુષો યાચકોને ટળવળાવ્યા સિવાય પ્રસન્ન વદને દાન દઈ યથાર્થ લાભ મેળવે છે. તેઓ એમ સમજે છે કે જેટલું ધન આદિ અનુકંપા અથવા પરમાર્થ બુદ્ધિથી બીજાને અપાશે તેટલું જ આપણું છે અને બીજું બધું અન્યનું છે કે જેની માત્ર આપણે ચોકી જ કરીએ છીએ. અહીં દૃષ્ટાંત તરીકે કહેવાયું છે કે ચાતકની જળ માટેની અતિશય માગણીથી મેઘ જળ તો આપે છે પણ જાણે ગુસ્સે થવાથી તેના પરિણામે પોતે શ્યામ થઈ ગયો છે. પણ ભગવાનમાં કષાયભાવો ન હોવાથી તે તો માત્ર ભક્તિનો ભાવ જોઈ તે પ્રમાણે અવશ્ય ફળના દાતા થાય છે. IIના
‘પિયુ પિયુ’ કરી તુમને જપું રે, હું ચાતક તુમે મેહ; મ એક લહેરમાં દુઃખ હરો રે, વાધે બમણો નેહ. મ૪
ચૈત્યવંદન ચોવીશી ભાગ-૧ અર્થ :– પીઉ ! પીઉ ! એ શબ્દો વડે તમારો જાપ કરું છું, હું ચાતક છું અને તમે મેઘ છો તો એક ક્ષણમાત્રમાં મારાં દુઃખ દૂર કરો! કે જેથી આપના પ્રત્યે મારો સ્નેહ વધીને બમણો થઈ જાય.
ભાવાર્થ :– હે કૃપાળુ પ્રભુ ! ચાતક જેમ મેઘને અધીરજથી વિનવે છે કે ‘હે મેઘરાજ! જળ વર્ષાવો તો હું તેનું પાન કરું! પાન કરું!! અને મારી દીર્ઘકાળની તૃષા મટાડું !' તેમ મેઘરૂપ આપ પ્રત્યે હું ચાતકરૂપ બની વિનવું છું કે ‘હે નાથ ! હે સ્વામી ! મને તારો, ઉગારો, ભવસમુદ્રથી પાર ઉતારો; એ રીતે મને ચાતકરૂપ ગણી આપ મેહ એટલે વર્ષારૂપ બની મને સંતુષ્ટ કરો. આપ મારી વિનતિનો સત્વર સ્વીકાર કરી મારાં દુષ્કર્મજન્ય સમસ્ત દુઃખોનો આત્યંતિક નાશ કરો ! જેથી મારો આપના ઉપર બમણો સ્નેહ વૃદ્ધિ પામે અને હું કૃતકૃત્ય થઈ જાઉં. ॥૪॥
૧૦૦
મોડું-વહેલું આપવું રે, તો શી ઢીલ કરાય? મ વાચક યશ કહે જગધણી રે, તુમ તૂઠે સુખ થાય.મન્ય
અર્થ :– હે પ્રભુ ! મોડું કે વહેલું આપે મને મોક્ષફળ આપવાનું તો છે જ. તો શા માટે ઢીલ કરાય છે ? વાચક યશોવિજયજી કહે છે કે હે જગધણી ! તમે તુષ્ટમાન થવાથી મને ઘણું જ સુખ પ્રાપ્ત થાય એમ છે.
ભાવાર્થ :— હે જગન્નાથ ! કોઈ અંશે મારા આત્મિક ગુણોનો આવિર્ભાવ થવાથી આપ મને વહેલા કે મોડા મોક્ષપદ તો આપવાના જ છો ! એમ મને ખાત્રી છે. તો હવે મારા ભાવોમાં વૃદ્ધિ કરાવી મને ત્રણ ચાર ભવમાં જ મુક્ત કરો. એ બાબતમાં હવે ઢીલ ન કરો ! વાચક યશોવિજયજી કહે છે કે હું સુદૃઢપણે માનું છું કે આપ જ મને ઇષ્ટ ફળના દાતા વહેલા કે મોડા થશો. આપની પ્રસન્નતામાં જ મારા વાસ્તવિક સુખની પ્રાપ્તિ રહેલી છે! માટે વીતરાગતા જેને પ્રગટ નથી એવા કોઈની પાસે પણ હું તેના માટે પ્રાર્થના કરતો નથી. એ હકીકત ઉપર આપ જરૂર લક્ષ્ય આપશો ! આ ગાથાથી પણ જાણે ઉપાધ્યાય યશોવિજયજી મહારાજને ક્ષયોપશમ સમ્યક્ત્વ પ્રગટ થયેલું છે અને હવે ક્ષાયિક સમ્યક્ત્વની માગણી પ્રભુ પ્રત્યે કરતા હોય એમ જણાય છે.
(૮) શ્રી ચંદ્રપ્રભ સ્વામી
શ્રી મોહનવિજયજીકૃત વર્તમાન ચોવીશી સ્તવન
| SR No. | 009111 |
| Book Title | Chaityavandan Chovisi 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Paras Jain |
| Publisher | Shrimad Rajchandra Ashram |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 181 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Rajchandra |
| File Size | 1 MB |