Page Text
________________
(૧) શ્રી ઋષભદેવ સ્વામી
ભગવાન જ લખ એટલે લાખો લોકોના મનની ઇચ્છાઓને પૂરી કરે છે.
પણ અઢાર દૂષણથી રહિત સર્વ સુખને પામેલા એવા ભગવાનમાં આવી લીલા કરવારૂપ સ્વભાવ ઘટતો નથી. નિરંજન, નિરાકાર પરમાત્મા તો સર્વ કર્મમળથી રહિત છે. તેમાં આ જગતનું કર્તાપણું સંભવતું નથી. કેમકે લીલા કરવી એ રાગીદ્વેષી જીવોનું કામ છે; તેથી દોષરૂપ છે. એવો દોષનો વિલાસ ભગવાન કદી કરે નહીં; અને કરે તે ભગવાન હોય નહીં. ।।૫।।
ચિત્તપ્રસશે રે પૂજનફલ કહ્યું રે, પૂજા અખંડિત એહ; કપટરહિત થઈ આતમ અ૨૫ણા રે, આનંદઘનપદ રેહ. ૦૬ સંક્ષેપાર્થ : પૂજાનું ફળ ચિત્ત પ્રસન્નતા છે અને એ જ અખંડિત પૂજા છે. પતિની સેવાના ઘણા પ્રકાર છે. પણ સર્વમાં શ્રેષ્ઠ તે ચિત્ત પ્રસન્નતા છે. કપટરહિત થઈને ખરા આત્મભાવે પતિની સેવા કરવામાં આવે તો ખરેખર ચિત્ત પ્રસન્ન થાય; અને તે સેવાનો ભાવ પણ અખંડ રહે એમ છે.
તેમ ભગવાનરૂપ પતિની સેવાના પણ દ્રવ્યપૂજા, ભાવપૂજા વગેરે અનેક પ્રકાર છે. પણ સર્વમાં શ્રેષ્ઠ પૂજા તો કપટરહિત થઈ એટલે કષાયભાવ ઉપશાંત કરીને પોતાની ચૈતન્યવૃત્તિને ઘણા ઉલ્લાસભાવે ભગવાનના શુદ્ધ સ્વરૂપમાં તન્મય કરવી તે છે. તે વડે આપણું ચિત્ત નિર્વિકાર થઈ પ્રસન્ન થાય છે. તે ખરી ચિત્ત પ્રસન્નતા છે. અને તે જ અખંડિત પૂજા છે. કારણ કે મન ભગવાનમાં લીન છે તો વચન કાયાના યોગ પણ મનને જ આધીન હોવાથી તે પણ બીજે જાય નહીં. એમ મન વચન કાયાના ત્રણેય યોગ ભગવાનમાં જ લીન રહેવાથી જગતના ભાવોની વિસ્મૃતિ થઈ બધા વિકલ્પો મટે છે. અને તેવા ભાવથી જ્ઞાનીપુરુષની આજ્ઞા ઉઠાવવારૂપ અખંડ સેવાનું સ્વરૂપ ધારણ કરે છે. માટે ધનાદિ બીજું બધું ભગવાનને અર્પણ કરે પણ આત્માની વૃત્તિ ભગવાનમાં લીન ન કરે તો તે માયાકપટ છે. ભગવાનમાં ચિત્તવૃત્તિની લીનતા કરવી એ જ ખરી આત્મઅરપણતા છે. અને તેવી પૂજાથી ચિત્તને શાંતિ મળે છે. એજ આનંદઘન પદ પ્રાપ્તિની રેખા છે; અર્થાત્ મોક્ષના આનંદઘનસ્વરૂપ અનંત સુખને પામવાની નિશાની છે. વા
(૧) શ્રી ઋષભદેવ સ્વામી
શ્રીમદ્ દેવચંદ્રજીકૃત વર્તમાન ચોવીશી સ્તવન
ચૈત્યવંદન ચોવીશી ભાગ-૧ (નીંદરડી વેરણ હુઇ રહી.......એ દેશી)
ઋષભ જિĒદશું પ્રીતડી, કિમ કીજે હો કહો ચતુર વિચાર; પ્રભુજી જઈ અલગા વસ્યા, તિહાં કિણે નવિ હો કો વચન ઉચ્ચાર,ઋ૦૧ સંક્ષેપાર્થ :— ચતુર એટલે મોક્ષસુખ મેળવવામાં ચતુર એવા હે જ્ઞાનીપુરુષો! આ નીરાગી પરમાત્મા શ્રી ઋષભ જિણંદ સાથે મારે પ્રીતિ કેવી રીતે કરવી. કેમકે પ્રભુ તો દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ અને ભાવથી સર્વ પ્રકારે મારાથી ઘણા દૂર છે, અર્થાત્ લોકાન્તે મોક્ષમાં જઈ બિરાજ્યા છે. ત્યાં સિદ્ધ અવસ્થામાં વચન યોગ પણ નથી. તો મારે તેમની સાથે પ્રીતિ કરવાનો કયો પ્રકાર યોગ્ય છે તે આપ કૃપા કરી જણાવો. ।।૧।।
કાગળ પણ પહોંચે નહિ, નવિ પહોંચે હો તિહાં કો પરધાન;
જે પહોંચે તે તુમ સમો, નવિ ભાખે હો કોનું વ્યવધાન. ૦૨ સંક્ષેપાર્થ :– સિદ્ધ ગતિમાં કાગળ પણ પહોંચતો નથી અથવા કોઈ પ્રધાન પુરુષને મોકલીએ તો તે પણ ત્યાં જઈ શકે નહીં. અને જે ત્યાં પહેોંચી શકે તે બધા આપ જેવા વીતરાગ, અયોગી અને અસંગ હોવાથી કોઈનું વ્યવધાન એટલે સંદેશો પણ ત્યાં ભાખતા નથી અર્થાત્ જણાવતા નથી. ।।૨।।
પ્રીતિ કરે તે રાગીઆ, જિનવરજી હો તુમે તો વીતરાગ; પ્રીતડી જેહ અરાગીથી, ભેળવવી હો તે લોકોત્તર માર્ગ, ૩૦૩ સંક્ષેપાર્થ ઃ— જે આપની સાથે પ્રીતિ કરે તે રાગી જીવ રાગ સહિત છે, જ્યારે જિનવરજી એવા પ્રભુ તો વીતરાગ છે—રાગ રહિત છે, એવા નીરાગી પરમાત્મા સાથે પ્રીતિ કરવી તે અસામાન્ય, અદ્ભુત એવો લોકોત્તર માર્ગ છે. લોકોમાં રાગી સાથે પ્રીતિ કરવી સહેલી છે પણ જેનામાં રાગનો અંશ પણ નથી એવા પ્રભુ સાથે પ્રીતિ ભેળવવી એટલે કરવી તે તો અતિ આશ્ચર્યકારક લોકોત્તર માર્ગ જણાય છે. ગા
પ્રીતિ અનાદિની વિષ ભરી, તે રીતે હો કરવા મુજાવ; કરવી નિર્વિષ પ્રીતડી, કિણ ભાંતે હો કહો બને બનાવ. ૪
સંક્ષેપાર્થ ઃ— સંસારી જીવોને અનાદિકાળથી પુદ્ગલના વિષયો પ્રત્યેની વિષમય પ્રીતિનો અભ્યાસ છે. તેવો આપની સાથે વિષમય પ્રેમ કરવાનો મારો અનુરાગ છે. પણ હે નાથ ! હવે તો આપની સાથે વિષયાભિલાષ કે આલોક પરલોકની ઇચ્છા રહિત એવી નિર્વિષ માત્ર સ્વસ્વરૂપ પ્રાપ્તિ અર્થે રાગદ્વેષરૂપ
| SR No. | 009111 |
| Book Title | Chaityavandan Chovisi 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Paras Jain |
| Publisher | Shrimad Rajchandra Ashram |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 181 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Rajchandra |
| File Size | 1 MB |