Page Text
________________
પ૩
(૫) શ્રી સુમતિનાથ સ્વામી
સ્વરૂપમાં સ્થિરતા થયા પછી ધ્યાનબળે પરમાત્માના ગુણો અથવા પરમાત્મસ્વરૂપમાં લીનતા કર. તો તું પણ પરમાત્મા બનીશ. પરમાત્મસ્વરૂપમાં લીનતા કરવી એ જ સાચી ભગવાનના ચરણમાં આત્મ અર્પણતા છે. અને એ જ મુક્તિ મેળવવાનો સાચો દાવ અથવા ઉપાય છે. //પા.
આતમ-અર્પણ વસ્તુ વિચારતાં, ભરમ ટળે મતિદોષ સુજ્ઞાની; પરમ પદારથ સંપત્તિ સંપજે, આનંદઘન રસ પોષ, સુજ્ઞાની. સુક
સંક્ષેપાર્થ :- એમ સસ્કુરુષના ચરણમાં આત્માને અર્પણ કરી અર્થાત્ તેમનું શરણ સ્વીકારી તેમની આજ્ઞાવડે આત્મસ્વરૂપમાં લીનતા કરતાં અનાદિનો માયિકસુખમાં મિઠાસમાનવારૂપ મતિનો દોષ સર્વથા નાશ પામે છે.
કોઈ પણ પ્રકારે સગુરુનો શોધ કરવો; શોધ કરીને તેના પ્રત્યે તન, મન, વચન અને આત્માથી અર્પણબુદ્ધિ કરવી; તેની જ આજ્ઞાનું સર્વ પ્રકારે નિઃશંકતાથી આરાધન કરવું; અને તો જ સર્વ માયિક વાસનાનો અભાવ થશે એમ સમજવું.” શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર (પૃ.૨૪૬)
વળી પરમપદાર્થરૂપ શુદ્ધ આત્માની ઉત્તમ સંપત્તિ તેને પ્રાપ્ત થાય છે. જે આત્માના અનંત આનંદઘનરૂપ રસને પોષનારી છે; અર્થાતુ આત્માનું ધ્યાન જીવને અનંત સુખરૂપ એવા મોક્ષને આપનાર થાય છે. કા.
પ૪
ચૈત્યવંદન ચોવીશી ભાગ-૧ રહિત છો. માટે આપની શુદ્ધતા તે પરમ આશ્ચર્યકારક છે. II૧૫. ઊપજે વ્યય લહે, તહવિ તેહવો રહે, ગુણ પ્રમુખ બહુલતા તહવિપિંડી; આત્મભાવે રહે અપરતા નવિ ગ્રહે, લોકપ્રદેશમિત પણ અખંડી. અહો૦૨
સંક્ષેપાર્થ – હે પ્રભુ! આપના ગુણ પર્યાયની શુદ્ધતા તે કેવી અદ્ભુત છે કે જે સમયે નવીન પર્યાય ઊપજે તે જ સમયે પૂર્વ પર્યાયનો વ્યય થાય છે. એ આપનો અનિત્યતા ધર્મ છે. તહવિ એટલે તો પણ આપની શુદ્ધતા જ્ઞાનગુણે કરી ધ્રુવ રહે છે. એ આપનો નિત્યતા ધર્મ છે.
વળી એક આત્માને વિષે જ્ઞાનગુણ, દર્શનગુણ, ચારિત્રગુણ, વીર્યગુણ આદિ અનંતગુણ છે. અનંતગણો તે સર્વ ભિન્ન ભિન્ન છે; તેથી અનેકતા છે. તથા તે સર્વ ગુણ સમુદાયરૂપ છે, ક્યારેય ભિન્ન ક્ષેત્રમાં જતા નથી. તે અનંત ગુણપર્યાયની બહુળતા હોવા છતાં પણ તે એક પિંડરૂપે એટલે સમૂહરૂપે આપનામાં રહે છે, તે આપનો એકતા ધર્મ છે.
આપ સદા આત્મભાવમાં રહો છો એ આપનો અસ્તિધર્મ છે. અપરતા એટલે બીજા પરભાવને આપે કદી ગ્રહણ કરતા નથી તે આપનો નાસ્તિધર્મ છે. તથા લોકના અસંખ્યાત પ્રદેશ છે, તેના માપે આપના પણ અસંખ્યાત પ્રદેશો હોવા છતાં તે જાદા જુદા નથી પણ અખંડ છે. એ બધું આશ્ચર્યજનક છે. રા
કાર્ય કારણપણે પરિણમે તહવિ ધ્રુવ; કાર્યભેદે કરે પણ અભેદી; કર્તુતા પરિણમે નવ્યતા નવિ રમે, સકલ વેત્તા થકો પણ અવેદી. અહો૦૩
સંક્ષેપાર્થ:- હે પ્રભુ! આપના ઉપાદાનકારણરૂપ જ્ઞાનાદિ સર્વ ગુણો તે પોતપોતાના જાણવા આદિ કાર્ય કરવારૂપે પરિણમે છે. તે ગુણોનો ઉત્પાદ અને વ્યય ધર્મ છે. છતાં તે મૂળ ગુણોનો આપનામાંથી કદી અભાવ થતો નથી. એ આપનો ધ્રુવ ધર્મ છે.
દરેક ગુણોનો કાર્યભેદ જુદો છે. જેમકે જ્ઞાનગુણ જાણવાનું, ચારિત્રગુણ સ્થિરતાનું, એમ સર્વ ગુણો પોતપોતાના ભિન્ન કાર્યને કરે છે; એ એનો ભેદ સ્વભાવ છે. એમ કાર્યભેદે અનેકતા છે. બધા ગુણોમાં કાર્યનો ભેદ હોવા છતાં પણ તે ગુણો આત્માથી કંઈ જુદા નથી, તેથી અભેદી એટલે અભેદરૂપે છે. એ તેનો એક્તા ધર્મ છે.
આપના સ્વભાવમાં કર્તુત્વગુણ હોવાથી આપ પ્રતિસમયે ગુણપર્યાયરૂપ કાર્યને કરતાં છતાં, કોઈ નવ્યતા એટલે નવીન સ્વભાવને પામતા નથી. એમ
(૫) શ્રી સુમતિનાથ સ્વામી શ્રી દેવચંદ્રજીકૃત વર્તમાન ચોવીશી સ્તવન,
| (દેશી કડખાની) અહો શ્રી સુમતિ જિન, શુદ્ધતા તાહરી, સ્વગુણ પર્યાય પરિણામરામી; નિત્યતા એકતા અસ્તિતા ઇતરયુત, ભોગ્ય ભોગી થકો પ્રભુ અકામી. અહો ૧
સંક્ષેપાર્થ :- અહો શ્રી સુમતિનાથ ભગવાન! આપની શુદ્ધતા તે સ્વગુણ પર્યાયમાં જ રમણતા કરનારી હોવાથી અતિશય આશ્ચર્યકારક છે. કારણ કે આપની શુદ્ધતા, તે નિત્યતા, એકતા, આસ્તિકતા આદિ ધમની સાથે ઇતર કહેતા બીજા ધર્મો જેવા કે અનિત્યતા, અનેકતા, નાસ્તિકતારૂપ પરસ્પર વિરુદ્ધ ધમથી પણ યુક્ત છે. તેમજ આપ પ્રભુ ભોગ્ય એટલે ભોગવવા લાયક એવા જ્ઞાનાદિ ગુણ પર્યાયના ભોગી હોવા છતાં પણ અકામી એટલે કામના બુદ્ધિથી
| SR No. | 009111 |
| Book Title | Chaityavandan Chovisi 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Paras Jain |
| Publisher | Shrimad Rajchandra Ashram |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 181 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Rajchandra |
| File Size | 1 MB |