________________
૩પ૬
શ્રી યશોવિજયજીનું
૩૫૫ છૂછનરિક્ષર કર્યા. બધાને વિચાર આવ્યો કે મહાસમર્થ ઉપાધ્યાયજી આ ભૂખડીબારસ જેવા ડોસાને શા માટે નમસ્કાર કરતા હશે. તેમને સન્માનપૂર્વક આસન આપ્યું. પછી શ્રોતાઓને જણાવ્યું કે આ વૃદ્ધ ડોસા અમારા વિદ્યાગુરુ છે. કાશીમાં અમે એમની પાસે રહી જાય અને વ્યાકરણનો અભ્યાસ કર્યો હતો. તેમનો યોગ્ય સત્કાર કરશો. ઉપાધ્યાયની આટલી સૂચના થતાં જ ખંભાતના શ્રાવકોએ ફાળો કર્યો. સીત્તેર હજાર રૂપિયા તે જમાનામાં ભેગા કરી ગુરુદક્ષિણા તરીકે વૃદ્ધ પંડિતને અર્પણ કર્યા.
પ્રતિમાની આવશયકતા સિદ્ધ કરવા પ્રયત્ન તે સમયમાં પ્રતિમાને નહિ માનનાર નવા સંપ્રદાયનું જોર જ્યાં ત્યાં વધતું જતું હતું. ઉપાધ્યાયજીને મૂર્તિપૂજાનો આ વિરોધ ગમ્યો નહીં. તેની સામે વ્યાખ્યાનો અને લખાણો દ્વારા તેમણે નવા મતનું યુક્તિપૂર્વક ખંડન કર્યું. સંસ્કૃતમાં પ્રતિમાશતક અને ગુજરાતીમાં સાડા ત્રણસો ગાથાનું સ્તવન રચી પ્રતિમાની આવશ્યકતા સિદ્ધ કરવા તેમણે સબળ પ્રયત્ન કર્યો.
ડભોઈમાં સમાધિમરણ શ્રી યશોવિજયજીએ એકંદરે ૧૦૮ ગ્રંથ અને બે લાખ શ્લોક રચ્યા છે. વિક્રમ સં. ૧૭૪૩માં તેમણે ગુજરાતના સુપ્રસિદ્ધ પ્રાચીન શહેર ડભોઈમાં ચાતુર્માસ કર્યું. આ વખતે તેમની તબિયત ઘણી ક્ષીણ થઈ. પોતાનું આયુષ્ય સમાપ્ત થવા આવ્યું છે એમ તેમને લાગ્યું. તેથી અનશન ગ્રહણ કરી ડભોઈમાં જ સમાધિપૂર્વક દેહત્યાગ કરી સ્વર્ગે સિધાવ્યા. ધન્ય છે આવા પવિત્ર આત્માઓને કે જેણે પોતાનું હિત કરી બીજાઓને પણ કલ્યાણ કરવામાં સહાય આપી.
ચૈત્યવંદન ચોવીશી ભાગ-૧
સ્કૃતિઓ જયદેવ જિનેન્દ્ર મહાન, જય અહો ! જિનેન્દ્ર મહાન. લાખો સુર-નર-પશુપંખીને ઉપકારી ભગવાન, ક્ષુદ્ર સાધન-સામગ્રી મુજ, શું કરી શકું તુજ ગાન? જય અહો! જિનેન્દ્ર મહાન, જય દેવ જિનેન્દ્ર મહાન.” “આદિ જિનવર રાયા, જાસ સોવન્ન કાયા; મરુદેવી માયા, ધોરી લંછન પાયા; જગત થિતિ નિમાયા, શુદ્ધ ચારિત્ર પાયા;
કેવળ શ્રી રાયા, મોક્ષ નગરે સિધાયા.” “ત્રાસી લાખ પૂરવ ઘરવાસે, વસિયા પરિકર યુક્તાજી, જન્મથકી પણ દેવતરુ ફલ, ક્ષીરોદધિ જલ ભોક્તાજી; મઈ સુય ઓહિ નાણે સુજત્ત, નયણ વયણ કેજ ચંદાજી, ચાર સહસતું દીક્ષા શિક્ષા, સ્વામી શ્રી ઋષભ નિણંદાજી.” “શાંતિ સુહંકર સાહેબો સંજમ અવધારે, સુમિત્રને ઘેર પારણું, ભવ પાર ઉતારે; વિચરતા અવની તલે, તપ ઉગ્ર વિહારે,
જ્ઞાન ધ્યાન એક તાનથી, તિર્યંચને તારે.” દર્શન અલૌકિક આપનું સ્થિર હે પ્રભુ, મુજ ઉર વસો, વીતરાગતારૂપ વદન તુજ, મુજ નજરથી દૂર ના ખસો; એ આત્મદ્રષ્ટિ આપની મુજ મન વિષે ચોટી રહો,
શ્રત ભાનરૂપી કાનનું નહીં ભાન ભૂલાશો અહો !” “પરિપૂર્ણ જ્ઞાને પરિપૂર્ણ ધ્યાને, પરિપૂર્ણ ચારિત્ર બોધિત્વદાને; નીરાગી મહાશાંત મૂર્તિ તમારી પ્રભુ પ્રાર્થના શાંતિ લેશો અમારી.” “છે પ્રતિમા મનોહારિણી દુઃખહરી, શ્રી વીર નિણંદની, ભક્તોને છે સર્વદા સુખકરી, જાણે ખીલી ચાંદની, આ પ્રતિમાના ગુણ ભાવ ધરીને, જે માણસો ગાય છે, પામી સઘળા સુખ તે જગતનાં, મુક્તિ ભણી જાય છે.”
શ્રી મોહનવિજયજીનું જીવનચરિત્ર મળ્યું નથી. તેઓ પણ શ્રી આનંદઘનજી, શ્રી દેવચંદ્રજી અને શ્રી યશોવિજયજી મહાપુરુષોના સમકાલીન થયા છે એમ જાણવા મળ્યું છે.