________________
(૨૨) શ્રી નેમિનાથ સ્વામી
૩૦૧ (૨૨) શ્રી નેમિનાથ સ્વામી શ્રી મોહનવિજયજીકૃત વર્તમાન ચોવીશી સ્તવન
દક્ષિણ દોહિલો હો રાજ-એ દેશી) કાં રથ વાળો હો રાજ, સામું નિહાળો હો રાજ,
પ્રીત સંભાળો રે વહાલા યદુકુળ સેહરા; જીવન મીઠા હો રાજ, મત હોજો ધીઠા હો રાજ,
દીઠા અળજે રે વહાલા નિવહો નેહરા. ૧ ભાવાર્થ:- રાજુલ સતી પોતાના માનેલા પતિ એવા પ્રભુ શ્રી નેમીશ્વરને કહે છે કે–તોરણે આવેલ રથને આપ પાછો કેમ વાળો છો. મારી સામે કૃપાદ્રષ્ટિ કરો. આપ તો છપ્પન કુળ કોટિ શહેરના અને બહોંતેર કુળ કોટિ પરાના જે યાદવકુળના સમૂહ છે, તેમાં સેહરા કહેતાં શિરતાજ છો. માથાના મુગટ સમાન છો. તો મારી આપના પ્રત્યેની પ્રીતને સંભારો અને તેનું રક્ષણ કરો.
મારા જીવનમાં આપ મધુર રસ આપનાર છો. માટે હે મનના રાજા! આવા કદાગ્રહ ધારણ કરી, ધીઠા થઈ મારા રંગમાં ભંગ પાડશો નહીં. આપને મેં અળજે એટલે ઘણી હોંશપૂર્વક જોયા છે. તેથી મારા વહાલા પ્રભુ! આપની ઉપર મારો જે સ્નેહ છે તેનો નિર્વાહ કરો, અર્થાત્ તે સ્નેહનું હવે પાલન કરો. ||૧||
નવભવ ભજ્જા હો રાજ, તિહાં શી લજ્જા હો રાજ?
તજત ભજ્જા રે કાંસે રણકા વાજીઆ; શિવાદેવી જાયા હો રાજ, માની લ્યો માયા હો રાજ,
કિમઠીક પાયા રે વહાલા મધુકર રાજીઆ. ૨ ભાવાર્થ :- હે પ્રભુ! આપને અને મારે નવભવથી ભજ્જા એટલે પ્રીતિ છે. નવભવથી હું તમને જ ભજું છું, એવું છું. તો તેમાં તમારે લજજા એટલે શરમ રાખવાની શી હોય? તમે પ્રીત તોડવાના કાંસે એટલે કારણે મારા અવાજનો રણકો ધ્રુજતો થઈ ગયો છે. ઓ શિવાદેવીના જાયા, મારા રાજ ! આ મારી આપના પ્રત્યેની મોહમાયાને માન્ય કરો. કેમકે તમને કિમહીક એટલે કેમે કરીને ઘણી મુશ્કેલીએ પામ્યા છીએ. મારા વહાલા જેમ મધુકર એટલે ભમરો રાજીયા એટલે કમળને જોઈ રાજી થાય તેમ હું પણ આપને જોઈ ઘણી રાજી થઈ છું. માટે મારી પ્રીતનો નિર્વાહ કરો; પણ ઠોકર મારશો નહીં. રા
૩૦૨
ચૈત્યવંદન ચોવીશી ભાગ-૧ સુણી હરણીનો હો રાજ, વચન કામિનીનો હો રાજ,
સહી તો બીહનો રે વાહલો આઘો આવતાં; કુરંગ કહાણા હો રાજ, ચૂક ન ટાણા હો રાજ,
જાણો વહાલા રે દેખી વર્ગવિરંગતા. ૩ ભાવાર્થ – હે પ્રભુ! આપ હરણીના પોકાર સાંભળી અર્થાત્ કામિનીના વચનો સાંભળી ભયવાળા બની, બીક પામીને અમારી તરફ રથ ચલાવવાને બદલે, ૨થ ગિરનારજી તરફ હંકાર્યો. તિર્યંચપશુના ઉપર કરુણા કરી અને હું આપની પતિવ્રતા જે સાચા પ્રેમને ધારણ કરનારી, સંપૂર્ણ અનુકૂળપણે વર્તનારી એવી પોતાની નારી ઉપર કરુણા ન કરી. તે સારું કર્યું ન કહેવાય. વળી એ તો કુરંગ કહેતા હરણ છે. જેણે રામ અને સીતાના રંગમાં ભંગ પાડી, વિયોગ કરાવવામાં કારણભૂત એ જ હતો અને મારા અને આપના રંગમાં પણ ભંગ પડાવનાર આ વખતે પણ હરણ જ છે. તેથી હે સ્વામી ! આપને કહું છું કે આ ટાણા એટલે આ અવસરને આપ ચૂકશો નહીં. વળી વર્ગ કહેતાં યાદવ લોકોના સમૂહની અને તેની વિરંગતા એટલે ખેદ ખિન્નતાને જાણીને પણ હે વહાલા! આપે ઘટિત કરવું જોઈએ. Iકા. વિણ ગુન્હ અટકી હો રાજ, છાંડો મા છટકી હો રાજ,
કટકી ન કીજે હો વહાલા કીડી ઉપરે; રોષ નિવારો હો રાજ, મહેલે પધારો હો રાજ
કાંઈ વિચારો વહાલા ડાબું જીમણું. ૪ ભાવાર્થ :- સતી રાજુલ શ્રી નેમિપ્રભુને જણાવે છે કે હે પ્રભુ! મારા ગુન્હા વિના કેમ અટકી ગયા. આવી રીતે છટકી જવું તે ઠીક નહીં; તેને હવે છોડી દો. મારા જેવી કીડી ઉપર કટકી એટલે આવો દુઃખરૂપ હુમલો કરવો તે કોઈ રીતે ઠીક નથી. હે પ્રભુ! મારા ઉપરના રોષ એટલે રીસને નિવારો-દૂર કરો અને મહેલમાં પધારો. વળી કાંઈ ડાબું જમણું વિચારો અર્થાતુ સાર અસારનો વિચાર કરો. ઘણું શું કહેવું. આ બધા ઉદ્ગારો રાજુલ સતીના છે. તે પ્રભુને વિનવે છે. પણ દયાના સાગર, ભોગકર્મ જેનું ક્ષીણ થઈ ગયું છે, જ્ઞાનગર્ભિત વૈરાગ્યથી જેનું મન સંયમ તરફ વળ્યું છે એવા શ્રી નેમિપ્રભુ પાછા કેમ ફરે; ન જ ફરે. //૪
એ શી હાંસી હો રાજ, હોય વિખાસી હો રાજ, જાઓ વિમાસી રે અતિશે રોષ ન કીજીએ;