Page Text
________________
૨૬ર
ચૈત્યવંદન ચોવીશી ભાગ-૧ (રાગ કાફી, આવા આમ પધારો પૂજ્ય- એ દેશી) મુનિસુવ્રત જિનરાય, એક મુજ વિનતિ નિસુણો; આતમતત્ત્વ ક્યું જાણ્યું જગતગુરુ, એહ વિચાર મુજ કહિયો; આતમતત્ત્વ જાણ્યા વિણ નિર્મલ, ચિત્ત સમાધિ નવિ લહિયો. મુ૧
સંક્ષેપાર્થઃ- હે મુનિસુવ્રત જિનરાજ ! આપ એક મારી વિનતિ સાંભળો. હે જગતગુરુ! આપે આ આત્મતત્ત્વ એટલે આત્માના સ્વરૂપને કેવી રીતે જાણ્યું ? તે બાબતનો વિચાર મને કહો, અર્થાત્ એ કેવી રીતે જણાય તેનો ઉપાય બતાવો.
કારણ કે આત્મતત્ત્વને જાણ્યા વિના નિર્મળ એવી ચિત્તસમાધિ એટલે ચિત્તની સ્વસ્થતાને હું પામી શકતો નથી. II૧.
કોઈ અબંધ આતમતત્ત માને, કિરિયા કરતો દીસે; ક્રિયાતણું ફલ કહો કુણ ભોગવે, ઇમ પૂછ્યું ચિત્ત રીસે.
(૨૦) શ્રી મુનિસુવ્રત સ્વામી
૨૬૧ એટલે જુદાઈ રાખશો નહીં. પણ હું દિલદાર સ્વામી ! મને સમ્યગ્દર્શન આપો જેથી આપના વચ્ચે રહેલું અંતર નાશ પામે.
- ભાવાર્થ:- મારા દોષ ઉપર દૃષ્ટિ કરશો તો સેવકનું કાર્ય થવું ઘણું મુશ્કેલ છે. કારણ કે હું તો અનંત દોષનું ભાજન છું. માટે મારા દોષ સામી દ્રષ્ટિ કરશો નહીં. વળી આપ તો ચતુર અને સુજાણ છો. તેથી સેવકનો ભક્તિગુણ દેખીને તે ગુણોની કદર કરજો. વળી હે મલ્લિનાથ મહારાજ ! તમે મારાથી કાંઈપણ આંતરો રાખશો નહીં; પણ મને દિલમાં સ્થાન આપી સમ્યગ્દર્શન આપશો તો મને શાંતિ વળશે. અને આપણી વચ્ચેનું અંતર પણ મટી જશે. /પા.
મનમંદિર મહારાજ, વિરાજો દિલ મળી હો લાલ, વિ. ચંદાતપ જિમ કમળ, હૃદય વિકસે કળી હો લાલ; હૃ૦ રૂપવિબુધ સુપસાય કરો અમ રંગ રળી હો લાલ, કે૦ કહે મોહન કવિરાય, સકળ આશા ફળી હો લાલ. સ૬
અર્થ:- હે પ્રભુ! મારા દિલ સાથે મેળાપ કરી આપ મારા મનમંદિરમાં પધારી બિરાજો. જેથી મારું હૃદય ચંદ્રને જોઈ જેમ કમળ ખીલી ઊઠે તેમ ખીલી ઊઠશે. અમારા ગુરુ પંડિત કવિ શ્રી રૂપવિજયજીના પસાયે હે મલ્લિનાથ પ્રભુ! આપ સાથે મારી પ્રીતિ બંધાણી અને ભક્તિ ઊગી છે, માટે હવે આપ અમારી સાથે જ્ઞાનધ્યાનરૂપ રંગની રેલમછેલ કરી દો, જેથી આ કવિવર શ્રી મોહનવિજયજીની સઘળી આશાઓ ફળીભૂત થઈ જાય.
ભાવાર્થ:- હે પ્રભુ! જો આપ મારા હૃદયમાં આવી વિરાજશો તો મારું. ચંદ્ર વિકાસી કમળરૂપ હૃદય જરૂર ખીલી ઊઠશે. જેમ ચાંદની દેખીને ચંદ્ર વિકાસી કમળ વિકસ્વર થાય; તેમ ચાંદની સમાન પ્રભુ શ્રી મલ્લિનાથજીની કૃપાદ્રષ્ટિ જાણવી, અને ચંદ્ર વિકાસી કમળ જેવું ભક્તનું હૃદય જાણવું. કવિ શ્રી રૂપવિબુધના શિષ્ય શ્રી મોહનવિજયજી કહે છે કે આપ મારા ઉપર કૃપાદ્રષ્ટિ કરો તો સેવકની સઘળી આશાઓ જરૂર ફળીભૂત થાય. માટે તે કરવા અમારી આપને ભાવભરી વિનંતિ છે. IIકા
સંક્ષેપાર્થ :- કોઈ એટલે સાંખ્યમતવાળા આત્મતત્ત્વને અબંધ માને છે. તેઓ કહે છે આત્માને સત્વગુણ, રજોગુણ અને તમોગુણ કાંઈ બાધા કરતા નથી. કારણ કે આત્મા એટલે પુરુષ, તે તો નિર્લેપ છે, અને બીજી બાજુ તે જ આત્મા બધી ધાર્મિક ક્રિયાઓ કરતો દેખાય છે,
તો તમે આ બધી ક્રિયાઓ કરો છો તેનું ફળ કોણ ભોગવશે ? એમ પૂછવામાં આવતા તે રીતે ભરાય છે, અર્થાતુ તેમના ચિત્તમાં ક્લેશિત પરિણામ થાય છે. રા.
જડ ચેતન એ આતમ એક જ, સ્થાવર જંગમ સરીખો; દુઃખ સુખ સંકર દુષણ આવે, ચિત્ત વિચારી જો પરીખો. મુ૦૩
સંક્ષેપાર્થ:- વેદાંત દર્શનના અદ્વૈત મતાવલંબીઓ ‘વંદ્ર કિતીય નાસ્તિ' અર્થાત્ “એક બ્રહ્મ સિવાય જગતમાં બીજું કાંઈ નથી” આવો મત ધરાવનારા એમ કહે છે કે જડ એટલે નિર્જીવ પદાર્થ અને ચેતન એટલે સજીવ પદાર્થ જે કંઈ પણ દેખાય છે તે બધા આત્મારૂપ જ છે. સ્થાવર એટલે સ્થિર પદાર્થો જેમકે ચેતન એવા વૃક્ષો કે જડ એવા સોના, ચાંદી, હીરા, માણેક વગેરે અને જંગમ એટલે હાલતા ચાલતા ચેતન પ્રાણીઓ એ બધા સરખા જ છે. આ જે દેખાય છે તે અને પરમાણુ વગેરે જે નથી દેખાતા છતાં પણ તે બધા એક બ્રહ્મરૂપ જ છે.
તેમને આનંદઘનજી મહારાજ કહે છે આવી માન્યતાવડે સુખ દુઃખ
(૨૦) શ્રી મુનિસુવ્રત સ્વામી શ્રી આનંદઘનજીકૃત વર્તમાન ચોવીશી સ્તવન
| SR No. | 009111 |
| Book Title | Chaityavandan Chovisi 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Paras Jain |
| Publisher | Shrimad Rajchandra Ashram |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 181 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Rajchandra |
| File Size | 1 MB |