________________
७४
અભિનવ ઉપદેશ પ્રાસાદ –૪ પછી આપણે શા માટે નમસ્કાર ન કરીએ? બાર માસ પર્યાયે જેહને, અનુત્તર સુખ અતિકમિ. શુકલ શુકલ અભિજાત્ય તે ઉપરે, તે ચારિત્રને નમિયે.
રે ભવિકા– ચારિત્રના બે ભેદ કહ્યા. (૧) દેશવિરતિ (૨) સર્વવિરતિ. વિરતિ એટલે શું ?
વિરમવું તે. પચ્ચખાણ પૂર્વક પાપને ત્યાગ કરે. સંયમ પૂર્વકનું વિમણ જ મેક્ષ તરફ ગતિ કરાવશે. કારણ જૈનશાસનને અબાધિત નિયમ છે કે ચારિત્ર વિના મુક્તિ થાય જ નહીં.
૦ પ્રશ્ન :- દ્રવ્ય ચારિત્ર જ હોય તે શું કામનું?
કેવળ વેશ ધારણરૂપ કે દ્રવ્ય ચારિત્ર પણ કલ્યાણકારી જ છે. કારણ કે દ્રવ્ય ચારિત્ર એ ભાવ ચારિત્રનું પ્રબળ સાધન છે. જેમ છોકરો પાટીમાં લીટા તાણતો હોય તે કયારેક એકડો પણ શીખશે. એકડો શીખ્યું હશે તે મેટો ગણિતશાસ્ત્રી કે હિસાબનીશ પણ બનશે. જે લીટાને જ મહત્ત્વ આપશે તે ?
બીજી વાત ૬૬ કેડાછેડીની મેહનીય સ્થિતિને ક્ષય થયા પછી જ દ્રવ્ય ચારિત્ર પ્રાપ્ત થાય. બીજાને માટે આ રજોહરણ (ધા) ને હાથ પણ લગાડ મુકેલ છે.
જે આત્માને ચારિત્ર કે ચારિત્રવાન (સાધુ) પ્રત્યે રાગ નથી. (બહુમાન નથી) તેની જૈન શાસનમાં કેડીની કિંમત નથી.
ભગવંત પણ પ્રથમ ઉપદેશ સર્વવિરતિને જ આપે. બીજા ક્રમે દેશવિરતિ ઉપદેશે. આ સર્વવિરતિ તે સાધુપણું. તે ન જ લઈ શકે તે સાધુપણું ક્યારે મળશે એવા ભાવ સાથે ગૃહસ્થ ધર્મ પાળે તેનું નામ દેશવિરતિ.
સિદ્ધચક યંત્રમાં પણ જુએ ચારિત્ર પદ પછી સાધુ પર મુક્યું છે તે પ્રમાણ પત્ર છે. અમારી વાતનું કે ચારિત્ર પદની આરાધનાનું ફળ શું?
–સાધુપણાની પ્રાપ્તિ–
