________________
c
a . . . .. .... બ્રહ્મચર્યના દશ સમાધિ સ્થાનોના જ
પાલનના શ્રેષ્ઠ ફળો બ્રહ્મચર્ય મુખ્ય ગુણ છે. મહત્ત્વનો ગુણ છે. પ્રધાન ગુણ છે. એની રક્ષા માટે નવ વાડો શાસકારોએ બતાવી છે. ઉત્તરાધ્યયનમાં દશ સમાધિસ્થાનો, બતાવ્યા છે. આનું જેટલું સુંદર પાલન થાય તેટલી બ્રહ્મચર્યગુણની નિર્મળતા થાય છે. ચિત્તની ઉત્તમ સ્વસ્થતા પ્રાપ્ત થાય છે. ઉત્તરાધ્યયનમાં આ દશે સમાધિ સ્થાનના પાલનના જે ઉત્તમ ળ બતાવેલ છે તે વિચારીએ.
सुअं मे आउसं तेण भगवया एवमक्खायं इह खलु थेरेहिं भगवंतेहिं दसबंभचेर समाहिठाणा पन्नत्ता। जं भिक्खू सुच्चा निसम्म संजमबहुले, संवरबहुले, समाहिबहुले, गुत्ते, गुत्तिदिए गुत्तबंभयारी सया अप्पमत्ते विहरिज्जा।।
ભાવાર્થ - વિવેચન, હે આયુષ્માનું ! તે ભગવંતે આ પ્રમાણે કહ્યું છે તે મેં સાંભળ્યું છે. અહીં આ પ્રવચનમાં આ શાસનમાં સ્થવિર ભગવંતો (ગણધર ભગવંતો) એ દશ બ્રહ્મચર્ય સ્થાનોને બતાવ્યા છે.
જે મુનિ આ બ્રહ્મચર્ય સ્થાનોને સાંભળીને તથા અર્થથી અવધારણ કરીને (પાલન કરે છે ) તે
૧) સંયમવદુને સંયમની બહુલતા પ્રાપ્ત કરે છે અર્થાત સંયમને વિશુદ્ધ વિશુદ્ધતર કરે છે.
૨) સંવરવદુર્ત આશ્રયોના નિરોધરુપ સંવરની બહુલતા પ્રાપ્ત કરે છે. જે આશ્રવો એટલે કર્મબંધના સ્થાનો છે. તેનાથી નિવૃત્તિ પ્રાપ્ત કરે છે. [ ૬૩ _orryજૂerformerger
૩) સમાવિદુને :- ચિત્તની સ્વસ્થતાપ સમાધિની બહુલતા વિશાળતા પ્રાપ્ત કરે છે.
બ્રહ્મચર્યનું સૌથી મોટું અનંતર ળ છે ચિત્તની સ્વસ્થતાપ્રસન્નતા...
અત્યંત સુખની શ્રેષ્ઠ સામગ્રી વચ્ચે રહેલા દેવો પણ ચિત્તની અસ્વસ્થતાના કારણે દુઃખી છે જ્યારે ભિક્ષાથી જીવન જીવતાં, મકાન વગરના, જીર્ણ વસ્ત્રોવાળા એવા પણ મુનિઓ ચિત્તની સ્વસ્થતાના કારણે અત્યંત સુખી છે. બ્રહ્મચર્ય એ ચિત્તની સ્વસ્થતા પ્રાપ્ત કરવાનું અમોઘ સાધન છે.
૪) :- મન, વચન, કાયાની ગુપ્તિ થાય છે. અશુભથી નિરોધ અને શુભમાં પ્રવૃત્તિ એ ગુપ્તિનું લક્ષણ છે અર્થાત્ આ દશ સમાધિ સ્થાનના પાલન દ્વારા સહેલાઈથી મન-વચન-કાયા ત્રણે અશુભમાંથી નિવૃત્ત થાય છે અને શુભમાં પ્રવૃત્ત થાય છે.
૫) Tv :- ગુણેન્દ્રિય - ઈન્દ્રિયોની ગુપ્તિ થાય છે. શ્રોત્રાદિના વિષયોની પ્રવૃત્તિથી ઈન્દ્રિયોનું રક્ષણ થાય છે.
૬) જુત્તવંગયારી :- બ્રહ્મચર્યની નવ વાડોના પાલનથી નિર્મળ બ્રહ્મચર્યધારી બને છે.
અને આવો સંયમી નિગ્રંથ સદા અપ્રમત્તપણે વિચરે છે. અપ્રતિબદ્ધવિહારી બને છે.
एतेन दशब्रह्मचर्यसमाधिस्थानफलमुक्तम् । एतदबिनाभाविवाત્તતિા
આથી દશ બ્રહ્મચર્ય સમાધિ સ્થાનનું કહ્યું આ દશ સમાધિસ્થાન વિના ઉપરોક્ત સંયમબહુલાદિ ફળની પ્રાપ્તિ થતી નથી. જૂeptemperor of{ ૬૪]