________________
VVVVVVV
વાતો પણ વિજાતીય જોડે કરવામાં તેમનું મન માનતું નહિં. વળી પાછળ પ્રવચન કરે તેવા શિષ્યો પણ તૈયાર થયેલા. તેથી બ્રહ્મચર્યની વિશિષ્ટ શુદ્ધિ જાળવવા પૂજ્યશ્રીએ વ્યાખ્યાન પાટને છોડી, બહુ ઓછા વિશિષ્ટ પ્રસંગોમાં જ તેઓ વ્યાખ્યાન પાટ પર આવતા અને ત્યાં પણ માત્ર મંગલાચરણ કરી પ્રવચન તો અન્ય પાસે જ કરાવતા. બ્રહ્મચર્ય વ્રતની વિશિષ્ટ શુદ્ધિ પોતાના જીવનમાં જાળવવા તેઓ સંપૂર્ણપણે કૃતનિશ્ચય હતા.
સામાન્ય નિયમ એવો છે કે કઠણમાં કઠણ હોય તો બ્રહ્મચર્યનું આચારપાલન છે.
શાસ્ત્રમાં પણ કહ્યું છે કે “ઈન્દ્રિયોમાં રસનેંદ્રિય, ગુપ્તિમાં મનોગુપ્તિ અને વ્રતોમાં બ્રહ્મચર્યનું પાલન અતિશય દુષ્કર છે.
આથી જ સર્પના બિલ આગળ, સિંહની ગુફામાં, કૂવાના કિનારે ..... ...અન્ય તપસ્યા ધ્યાનાદિની ચાર માસ સુધી ઘોર સાધના કરી આવનારને ગુરુએ ‘દુષ્કર’ કહી સંબોધ્યા, જ્યારે ચાર મહિના કોશ્યાને ત્યાં રહી બ્રહ્મચર્યની ઘોર સાધના કરીને આવનાર સ્થૂલભદ્ર સ્વામીને ‘દુષ્કર-દુષ્કર' કહી આવકાર્યા.
આવા કઠણ વ્રતની સાધના જેમના જીવનમાં હોય તેમના જીવનમાં બીજી સાધનાઓ તો અત્યંત સુકર બની જાય છે. તેથી આ મહાન ગુણવાળા જીવોને બીજા ગુણો પણ સુલભ હોય છે. બ્રહ્મચર્યના પાલન દ્વારા સત્ત્વની વૃદ્ધિ થાય છે અને સત્ત્વની શક્તિ દ્વારા ગુણો સ્વાભાવિક પ્રગટ થાય છે. વળી બ્રહ્મચર્યની તાકાત દ્વારા અનેક લબ્ધિઓ પણ પ્રગટ થાય છે. પૂજ્યશ્રીના જીવનમાં પણ આજ રીતે બ્રહ્મચર્યના પ્રભાવથી
૨૧ ક
VIVIAN
કરૂણા, પ્રશાંતતા, નિ:સ્પૃહતા, ન્રમતા, સરળતા, પાપભીરૂતા, સહનશક્તિ, ત્યાગ-તપ, વગેરે અનેક ગુણો સ્વાભાવિક પ્રગટ થઈ ગયેલા. તેમજ દીક્ષાલબ્ધિ પ્રગટ થયેલ. તેઓએ કદિ પણ ઉગ્રવચનો દ્વારા કોઈના પર પણ ક્રોધ કર્યો હોય તેવું જાણમાં નથી, ક્યારેક ન છૂટકે, શાસન-સમુદાયની જવાબદારીના કારણે કોઈક પર કરવો પડ્યો હશે તો તે વખતે પણ અંતરને નિર્લેપ રાખી બહારથી કૃત્રિમ ક્રોધ કરેલ છે.
નિ:સ્પૃહતા તો તેમની પરાકાષ્ઠાની હતી. જીવનમાં ક્યારેય કોઈ ખાનપાનની, વસ્તુની, ઉપકરણની, પુસ્તકાદિની પણ સ્પૃહા કરી નથી. પદની સ્પૃહાથી પણ તેઓ અત્યંત દૂર હતા તેથી પંન્યાસપદ અને આચાર્યપદ પણ વડીલો અને ગુરુઓને પરાણે આજ્ઞા કરીને આપવા પડેલા. નામની સ્પૃહાથી પણ પર હતા તેથી ગમે તેવા મોટા શાસન સમુદાયના કાર્યો કર્યા છતાં આ ગુરુદેવે પ્રસિદ્ધિની કોઈ આકાંક્ષા કે પ્રયત્ન કર્યો નથી.
અરે ! છેક ગચ્છાધિપતિ, ૩૦૦ સાધુઓના સ્વામિત્વની, સ્થિતિએ પણ શિષ્યોને પત્રિકા વગેરેમાં પોતાના ગુણગાન કરવાનો કે બેથી અધિક વિશેષણો લખવાનો પણ નિષેધ કરેલો. વૃદ્ધાવસ્થામાં પણ બેથી અધિક આસન વાપરતા નહિ. ભોજનમાં પરિમિત દ્રવ્યોથી ચલાવતા તેમાં પણ મેવા, મિષ્ટાન્ન, ળો... જેવાં પદાર્થોને સમૂળ બંધ કરેલા. ક્યારેક તો માત્ર બે જ દ્રવ્યના એકાસણા નિયમપૂર્વક કરતા.
પ્રારંભ જીવનમાં તો ચાલુ ઓઢેલા વસ્ત્રાદિ સિવાય બીજી ઉપધિ પણ ન રાખતાં. આ બધું તો ઠીક પણ પુસ્તકો કે લખવા માટેની પેન પેન્સિલો પણ રાખતા નહિ. પૂર્વના મહર્ષિઓને યાદ કરાવે તેવું તેમનું જીવન હતું.