________________
પૈસા બચાવવા કરતાં ય પુણ્ય બચાવવામાં વધુ સત્ત્વ જોઈએ છે
પુણ્ય બચાવવા કરતાં ય મનનાં પરિણામ બચાવવામાં તો અનેકગણું સત્ત્વ અને અનેકગણી જાગૃતિ જોઈએ છે.
તપાસતા રહો જીવનને. આપણે વધુ જાગ્રત અને વધુ સાવધ શેમાં છીએ? માત્ર આ જ જનમમાં કામ લાગતા પૈસા બચાવવામાં આવતા જનમમાં કામ લાગતા પુણ્યને બચાવવામાં ? કે પછી જનમોજનમને સુધારી દેવાની પ્રચંડ ક્ષમતા ધરાવતા મનના પરિણામને બચાવવામાં?
કહેવું હોય તો અપેક્ષાએ એમ કહી શકાય કે નાસ્તિક એ છે કે જેને કેવળ પૈસા બચાવવામાં જ રસ છે. આસ્તિક એ છે કે જેની નજર પુણ્ય બચાવવા તરફ પણ છે જ્યારે ધાર્મિક એ છે કે જે મનનાં પરિણામ બચાવવા સતત સાવધ છે અને જાગ્રત છે. મનનાં પરિણામને સાચવી લેવા એક વાર એ પૈસાને પણ ગૌણ કરી દે છે તો પુણ્યને ગૌણ કરવા થ એ તૈયાર રહે છે.
દરરોજ પ્રવચન સાંભળવા સાઇકલ રિક્ષામાં આવતો એ યુવક રિક્ષાચાલકના મુખે ‘પંદર રૂપિયાનો ભાવ સાંભળતા પળવાર તો આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયો પણ એની સાથે દલીલબાજીમાં ઊતર્યા વિના સાઇકલ રિક્ષામાં એ બેસી ગયો. ગુજરાત એપાર્ટમેન્ટ આવતાં એ સાઇકલ રિક્ષામાંથી ઊતર્યો તો ખરો પણ રિક્ષાવાળાને એણે પૂછ્યું,
‘કોઈ મજબૂરી છે ?'
‘આમ કેમ પૂછવું પડ્યું ?' ‘હું છેલ્લા દોઢેક મહિનાથી દરરોજ સાઇકલ રિક્ષામાં અહીં આવું છું અને દરેક રિક્ષાચાલકે મારી પાસેથી ૨૦ રૂપિયા માગ્યા છે અને મેં દરેકને ૨૦ રૂપિયા આપ્યા છે.
‘પણ ૨૦ રૂપિયા જ લઉં છું'
‘તો પછી મારી પાસે ૧૫ રૂપિયા જ કેમ?” શેઠ, દીકરો બીમાર હોવાના કારણે ગઈ કાલે આખો દિવસ મારે ઘરમાં જ રહેવું પડ્યું અને આજે ય બપોરના બારેક વાગે મારે ઘરે પહોંચી જવાનું છે. દીકરા માટે દવા લાવવાના મારી પાસે પૈસા નથી. જો ભાવ-તાલ કરું અને ઘરાક ચાલ્યો જાય તો હું દીકરાની દવા કરી શી રીતે શકું ? બસ, આ જ કારણસર મેં તમને અહીં આવવાના ૧૫ રૂપિયા જ કહ્યા.' આટલું બોલતા બોલતા રિક્ષાચાલકની આંખમાં આંસુ આવી ગયા.
‘મહારાજ સાહેબ, પળની ય વાર લગાડ્યા વિના એના હાથમાં મેં ૫૦ની નોટ પકડાવી તો દીધી પણ અત્યારે ય હું એ સ્પષ્ટ નક્કી કરી શકતો નથી કે ૫૦ની નોટ લઈને એ વધુ પ્રસન્ન થયો હતો કે ૫૦ની નોટ એને આપીને મેં વધુ પ્રસન્નતા અનુભવી હતી?”
‘ક્યાં જવું છે ?' હાથ ઊંચો કરીને સાઇકલ રિક્ષાને ઊભી રાખી દેનાર યુવકને રિક્ષાચાલકે પૂછ્યું,
*ગુજરાત એપાર્ટમેન્ટ’ ‘બેસી જાઓ' ‘રૂપિયા ?”