________________
વહી રહેલ
નદીને તમે રણ સુધી પહોંચાડી શકો છો
પરંતુ
એક પણ સૂકું હૃદય આજ સુધીમાં
પ્રભુ સુધી પહોંચી શક્યું નથી.
કઠોર હૃદય એ સૂકું હૃદય છે,
કૃતઘ્ન હૃદય એ સૂકું હૃદય છે
અને
કૃપણ હૃદય એ પણ સૂકું હૃદય છે.
ઉપકારબુદ્ધિ જ ન જાગે એ હૃદયમાં પ્રભુ પધરામણી? ઉપકારસ્મૃતિમાં જેને રસ જ નથી એ હૃદયમાં પ્રભુપ્રવેશ ? ઉપકારની તક ઝડપવા જ જે તૈયાર નથી એ હૃદયમાં પ્રભુપ્રતિષ્ઠા ? સર્વથા અશક્ય.
યાદ રાખજો. મંદિરમાં પ્રતિષ્ઠિત થયેલ પ્રભુ પાસે પહોંચી જવું એ જ પ્રભુમિલન નથી. એ જ પ્રભુ સાંનિધ્ય નથી. એ જ પ્રભુભક્તિ નથી. જે જીવોને પ્રભુએ પોતાના હૃદયમાં સ્થાન આપ્યું છે, જે જીવોના મંગળની પ્રભુએ કામના કરી છે એ તમામ જીવોને આપણા હૃદયમાં આપણે સ્થાન આપીએ, એ જીવોના દોષોને અને દુઃખોને દૂર કરવા આપણે શક્ય પ્રયાસો કરીએ એ ય પ્રભુભક્તિ છે.
ધર્મના ક્ષેત્રમાં એ ડૉક્ટર નવા નવા જ જોડાયા છે. યુવાન છે. ચહેરા પર ચમક છે તો સાથોસાથ નમ્રતા પણ છે. પગમાં કંઈક કરી છૂટવાનો તરવરાટ છે તો હૃદયમાં કોમળતા પણ છે. પ્રવચનમાં માત્ર દસેક દિવસથી જ એ આવી રહ્યા છે. પણ આજે પ્રવચન બાદ એ મળવા આવ્યા છે. મને કંઈક કહેવા માગતા હોય એવો એમના મોઢા પર ભાવ જોઈને
૧
મેં સામેથી એમને પૂછ્યું,
દ
કાઈ ગ
અને એ પછી એમણે જે કાંઈ કહ્યું એ એમના જ શબ્દોમાં.
‘મહારાજ સાહેબ, ચારેક દિવસ પહેલાં જ હૉસ્પિટલમાં એક ઍક્સિડન્ટનો કેસ આવ્યો. ભાઈ હતા. ઈજા એવી ભારે હતી કે એમને બચાવી લેવા બંને પગ કાપી નાખવા પડે એવી સ્થિતિ હતી. મેં ઑપરેશન ચાલુ કર્યું. એક પગ તો કાપી જ નાખ્યો પણ બીજા પગની સ્થિતિ મને એવી લાગી કે થોડીક સાવધગીરી દાખવું અને મારી સૂઝબૂઝ કામે લગાડી દઉં તો બીજો પગ હું અચૂક બચાવી શકું.
પ્રભુનું સ્મરણ કરીને મેં બીજા પગનું ઑપરેશન શરૂ કર્યું અને ચમત્કાર સર્જાયો. એમનો એ પગ બચી ગયો. જરૂરી કાપકૂપ કરી, પાટાપીંડી કરી એમને ઑપરેશન થિયેટરની બહાર લાવ્યા. અત્યારે એમને એકદમ સારું તો છે પણ એક વિચાર મારા મનમાં એ આવ્યો કે,
‘ભલે એમને થયેલ ઍક્સિડન્ટમાં હું જવાબદાર નથી પણ એમનો એક પગ કાપવો તો મારે જ પડ્યો ને ? શા માટે હું ઑપરેશનની મારી ફી જતી ન કરી દઉં ?’ બસ, આ વિચાર આવતાંની સાથે હું એમની પાસે આવ્યો. અને એમની સાથે વાત શરૂ કરી.
‘હૉસ્પિટલમાં કેટલી રકમ આપવી પડશે એનો તમને કોઈ અંદાજ છે ખરો ?’ ‘હા’ ‘કેટલા ?’ ‘લગભગ બે લાખ’ એ રકમની વ્યવસ્થા ......’
‘મિત્રો-સંબંધીઓ પાસેથી માગીને કરી લીધી છે’ એ બોલ્યા, ‘ઑપરેશનની મારી એક લાખની ફી હું જતી કરું છું' મારા મુખેથી નીકળેલા આ શબ્દો સાંભળતા જ એમની આંખોમાંથી વહી ગયેલા હર્ષનાં આંસુ જોયા પછી મને એમ લાગ્યું કે મારા હૃદયની કઠોરતાનુ સાચું ઑપરેશન કરીને ગુરુદેવે કમાલ કરી દીધી છે !
**
કર