________________
આપ્તવાણી-૧
કૃપા થકી આજ્ઞામાં જ રહેવાય. આજ્ઞા પાળે ત્યારે આજ્ઞાની મસ્તી રહે. જ્ઞાનની મસ્તી તો કોને રહે, કે જે બીજાને ઉપદેશ આપતો હોય !
૧૮૧
અમારી વાત જો જાણે અને કોઈ ‘મહીં’ ઉતારવા ના દે, તો જાણવું કે ‘મહીં’ ગાંઠ છે, ભારે રોગ છે !
ભૂલો ઘણી જ છે એ જો જાણીએ તો ભૂલો દેખાતી થાય ને પછી ભૂલો ઓછી થતી જાય. અમે બધાના દોષ ઓછા જોતા રહીએ ? એવી અમને નવરાશેય ના હોય. એ તો બહુ પુણ્ય ભેગી થાય ત્યારે અમે સિદ્ધિબળે તેનું ઓપરેશન કરીને કાઢી નાખીએ. આ ડૉક્ટરો કરે છે તે ઓપરેશન કરતાં લાખ ગણી મહેનત અમારા ઓપરેશનમાં હોય !
જેને જેટલી ભૂલો દેખાય તેનો તેટલો તે ઉપરી. જેને બધી જ ભૂલો ખલાસ થાય તેનો કોઈ ઉપરી જ નહીં. ‘મારો કોઈ ઉપરી છે જ નહીં. તેથી હું બધાનો ઉપરી. ઉપરીનોય ઉપરી !' કારણ અમારામાં સ્થૂળ દોષો તો હોય જ નહીં, સૂક્ષ્મ દોષ પણ ચાલ્યા ગયેલા. સૂક્ષ્મતર અને સૂક્ષ્મતમ હોય, તેના અમે સંપૂર્ણ જ્ઞાતા-દ્રષ્ટા હોઈએ. ભગવાન મહાવીર પણ આ જ કરતા. નામેય ચીકાશ ના રહે ત્યારે જ સૂક્ષ્મતર ને સૂક્ષ્મતમ દોષો દેખાય.
ને
ભગવાન મહાવીરને કેવળજ્ઞાન ઊપજ્યું ત્યાં સુધી દોષો દેખાતા હતા. ભગવાનને કેવળજ્ઞાન ઊપજ્યું તે કાળ અને પોતાના દોષ દેખાતા બંધ થવાનો કાળ એક જ હતો ! તે બન્નેય સમકાલીન હતા ! ‘છેલ્લા દોષનું દેખાવું બંધ થવું અને આ બાજુ કેવળજ્ઞાન ઊભું થવું’ એવો નિયમ છે.
પ્રશ્નકર્તા : દાદા, નાનપણથી જ બધી તરફથી મને માર પડ પડ કરે છે. હવે છોકરાંઓ તરફથીય સહેવું પડે છે તે હવે કેવી રીતે સહેવું ? આમાં કોની ભૂલ ?
દાદાશ્રી : આ ચાનો પ્યાલો તમારી જાતે ફૂટે તો તમને દુઃખ થાય ? જાતે ફોડો તો તમારે સહન કરવાનું હોય ? અને જો તમારા છોકરાથી ફૂટે તો દુઃખ અને ચિંતા-બળતરા થાય. પોતાની જ ભૂલોનો હિસાબ છે એમ જો સમજાય તો દુઃખ કે ચિંતા થાય ? આ તો પારકાના દોષ કાઢીને દુ:ખ કે ચિંતા ઊભી કરે છે ને રાત-દહાડો નરી બળતરા જ ઊભી કરે છે
આપ્તવાણી-૧
અને ઉપરથી પોતાને એમ લાગે છે, કે મારે બહુ સહન કરવું પડે છે.
‘સ્વરૂપનું જ્ઞાન’ એવું છે, કે જેમ પરિણામ પામે તેમ કશું જ સહન
જ
ના કરવું પડે. શાતા-શેય સંબંધથી સહન ના કરવું પડે. તારી જોડે કોઈ અથડાયો કેમ ? એ જ તારો દોષ છે. આપણા દોષે જ બંધન છે. પોતાની ભૂલથી છૂટવાનું છે. આ તો સંયોગ સંબંધ છે. હિસાબ વગર કોઈ ભેગો ના થાય. બધું પોતાના દોષથી બંધાયેલું છે. માત્ર પોતાના દોષ જો જો કરવાથી છૂટું થવાય તેમ છે. આ અમે અમારા દોષ જો જો કર્યા, તે અમે છૂટ્યા. નિજદોષ સમજાય એટલે છૂટો પડતો જાય.
૧૮૨
પોતાના હાથે પાંચસો રૂપિયા પડે તો સહન કરી શકાય. એમ જ પોતાની ભૂલો સમજાય એટલે સહન કરવાની શક્તિ એની મેળે આવે.
જ્યારે સમજાઇ જાય કે દોષ કોનો હતો ? પોતાનો હતો એટલે છુટાય, નહીં તો બંધનમાં વધારે પડાય.
લોકો સહનશક્તિ વધારવાનું કહે છે, પણ તે ક્યાં સુધી રહે ? જ્ઞાનની દોરી તો ઠેઠ સુધી પહોંચે. સહનશક્તિની દોરી ક્યાં સુધી પહોંચે ? સહનશક્તિ લિમિટવાળી છે, જ્ઞાન અનિલિમટેડ છે. આ અમારું જ્ઞાન જ એવું છે, કિંચિત્માત્ર સહન કરવાનું રહે નહીં. સહનકરવું એ તો લોખંડને આંખથી જોઈને ઓગાળવું એટલી શક્તિ જોઈએ. જ્યારે આ જ્ઞાનથી કિંચિત્માત્ર સહન કર્યા વગર પરમાનંદ સાથે મુક્તિ ! પાછું સમજાય કે આ તો હિસાબ પૂરો થાય છે. મુક્ત થવાય છે.
નિજદોષ દૃષ્ટિ એટલે સકિત એટલે કે સવળીએ ચઢેલો. એક જ વખત સવળીએ ચઢી જાય તો તેની સંસારની દુકાન ખાલી થવા લાગે. સવળીએ ચઢેલો હંમેશાં પોતાના જ દોષ જુએ. જ્યારે અવળીએ ચઢેલો એટલે શું ? ત્યારે કહે, પોતાનાં વાસણ એઠાં પડી રહ્યાં હોય ને બીજાને કહે કે લાવો, તમારાં વાસણ ધોઇ આપું.
અમે જાતે જ્ઞાનમાં જોયું છે, કે જગત શેનાથી બંધાયું છે ? માત્ર નિજદોષથી બંધાયું છે.