________________
સંપ્રદાયને પ્રેમથી નિમંત્રણ આપીએ અને એક સમાન ભૂમિકા ( common platform) ઊભી કરીએ.
હું માનું છું કે સરકારે ધર્મની ઉપેક્ષા કરીને ઘણી મોટી ભૂલ કરી છે. આપણે દેશ ધર્મ સાપેક્ષ છે અને રહેશે. જો તમે ધર્મનો અર્થ મંદિર, મસ્જિદ વગેરેમાં જવું એ કરતા હે તો તે ઘણી મોટી ભૂલ છે. ધર્મ તે જીવનનું કર્તવ્ય છે. નૈતિક કર્તવ્યનું પ્રેરક છે. મંદિર અને મસ્જિદ એ તે પિતપોતાની જુદી જુદી વ્યવસ્થા છે. ટ્રેનમાં તમે મુસાફરી કરે છે ત્યારે જુદા જુદા કમ્પાર્ટમેન્ટ હોય છે, પરંતુ અહીંથી ઉપડતી ટ્રેન દિલ્હી એક્સપ્રેસ હશે તે તે દિલ્હી જ પહોંચશે. જુદા જુદા કમ્પાર્ટમેન્ટ હોય અને નંબર પણ અલગ અલગ હૈય છે તે એને અર્થ એ નથી કે અમુક સ્થળે પહોંચશે અને આપણે રહી જઈશુ. પરમાત્મા અને મેક્ષમાં આસ્થા રાખનારા જે જુદાં જુદાં આધ્યાત્મિક દર્શને છે અને જુદા જુદા સંપ્રદાયે છે તે આજે નહિ તે કાલે જરૂર પિતાના લક્ષ્ય સુધી પહોંચશે. કારણ કે એમને આત્મામાં વિશ્વાસ છે. વર્તમાનમાં નહિ તે ભવિષ્યમાં એમને જરૂર પ્રેમનું આચરણ મળશે અને પ્રેમના માધ્યમથી એ પૂર્ણ બનશે. પરમેશ્વર બનશે એ નિર્વિવાદ છે. આ માટે જ આપણે પ્રયાસ હોવો ઘટે. અને તેથી સાધુ-સંતે તે આજની દુનિયામાં ધર્મ અને રાષ્ટ્રના ચોકીદાર છે.
૨૨
