________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
. પ્રેમગીતા
અથ–પ્રેમરૂપ એક પદાર્થના વાચક શબ્દના ધર્મ રૂચિ વિગેરે શબ્દ વિવેકથી બને છે, અને વ્યભિચાર આદિ શબ્દ પર્યાયે લંપટપણાવાળા કામમેહના વાચક બને છે. જે પ૯ છે
વિવેચન–પ્રશંસવા યોગ્ય શુદ્ધ પ્રેમશબ્દના વાચક અર્થના પર્યાયે જેવા કે ધર્મરૂચિ, ધર્મનિષ્ઠા, ધર્મનેહ, પ્રેમ ધમ ધમ શ્રદ્ધા, ધર્મ રાગ, ધર્મ-પ્રાપ્તિ, ધર્મપ્રતિજ્ઞા, ધર્મશકિત, સમ્યગધર્મ દર્શન વગેરે છે તેમજ નિંદવા યોગ્ય પ્રેમના વાચક પર્યાયે જેવાકે વ્યભિચાર, મિથુન, કામના, સ્નેહ રાગ, દષ્ટિરાગ, વિષયરોગ, શૃંગારરાગ, માયા, વિષયદષ્ટિ, કામલંપટવ, મેહદૃષ્ટિ, વિષયાશકિત, વગેરે છે જે મેહથી ઉદ્દભવતા હોવાથી અશુભ અશુદ્ધ પ્રેમશબ્દના વાચક પર્યાયે છે. પલા
દેહ અને લક્ષ્મીમાં સત્યપ્રેમ નથી. देहवित्तादिके स्वार्थे, सत्यप्रेम न संवसेत् ।
विद्यारूपादिके शुद्ध-प्रेमवासो न संभवेत् ॥६०॥ અથર–શરીર ધનંઆદિ સ્વાર્થને પ્રાપ્ત કરવામાં જે પ્રેમ હોય છે તે સત્યપ્રેમ નથી હેતે તેમજ વિદ્યારૂપ આદિમાં જે આસકિતભાવ હોય ત્યાં પણ શુદ્ધ-સાચે પ્રેમ હોય તે સંભવ નથી. તે ૬૦ છે
વિવેચન –સંસારમાં સર્વ મનુષ્યો વસે છે પશુ પક્ષિઓ પણ પ્રેમનું જ સરણ કરે છે. કેઈ શરીર ઉપર પ્રેમ રાખીને તેને ખુબ નવરાવે, ઘેવરાવે છે. અને પુષ્ટિકારક પદાર્થ ભક્ષ્યાભઢ્યના વિવેકને છોડી દઈને વાપરે છે. શરીરને હીરામાણેક મતી સુવર્ણ આદિ આભુષ
થી શણગારે છે. તેમજ ઉંચી જાતના વસ્ત્રો પહેરાવે છે તે પણ સ્વાર્થમય પ્રેમ માટે જ કરે છે. કેઈ ધન માટે પ્રેમ રાખીને અનીતિમય, અપ્રમાણિક વ્યાપાર કરે છે. પંદર કર્માદાનને કરે છે. સમુદ્રમાંથી મેતી કઢાવે છે. ખાણ ખોદાવે છે. હીરામાણેક પ્રવાલને કઢાવે છે. એમ અનેક રીતે રાત્રિદિવસ પરિશ્રમ કરીને રાજગહીના મમ્મણશેઠની પેઠે ખુબ ધનને સંચય કરે છે. વિષયભોગના ગૃદ્ધિભાવે કુમારનંદિ પાંચસે સ્ત્રી સમુહને સંગ્રેડ કરે છે તે પણ વિષય પ્રેમથી જ કરે છે. તેમજ પુત્ર-પુત્રી પરિવારમાં મારાપણાને પ્રેમ હોય છે. માતાપિતા વિગેરે ઉપર પણ મારાપણને મેહજન્ય રોમ સ્વાર્થ જનક હેવાથી અપારમાર્થિક છે. કહ્યું છે કે
સ્ત્રી, ધન, ભાઈ, ભગિનીને; પુત્રપુત્રી છે, કુટુંબ પરીવાર કે તેના સંગે રાચીએ મેહ મુંઝાયે હે, દુઃખ પામે અપાર કે, જીનવાણી ચિત આણીએ. ૧વસ્તુતઃ સર્વ જનની રક્ષા કરવી, તેઓને દુઃખથી મુકત કરવા, ધર્મમાં જોડાયા હોય તે તેમાં તેમને ધર્મમાં સ્થિરતા કરાવવા માટે યોગ્ય અનુકુળતા આપવી એજ સત્ય પ્રેમીની ફરજ છે. પણ તેથી અન્ય બીજું કર્તવ્ય નથી, તેમજ શૃંગારિક કાવ્યરસમાં પ્રેમ ધરે તે સ્ત્રી આદિની કામવાસનામાં
For Private And Personal Use Only