________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
૩૪
પ્રેમગીતા
જગત વશ થાય છે. જેમ લેાહ આકષ ણુ શકિતથી લાહુ ખેંચાય છે તેમ પ્રેમથી આખુ જગત વશ થાય છે. તા ૪૫ !
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વિવેચન:—અ —આ ત્રણે જગતમાં જે પ્રાણીઓ રહેલા છે તેમાં સત્તાએ તીરાભાવે સ શકિતઓ ગુપ્ત રહેલી છે. તે સર્વ શિકતમાં એક પ્રેમશક્તિ અત્યત ચમત્કારવાળી અત્યંત બળવાળી છે. દેવ, દાનવા, રાક્ષસા વગેરેમાં સર્વાં જગતના નાશ કરવાની શિકત રહેલી છે. ચક્રવર્તીમાં છ ખંડે જીતવાની અને વસુદેવમાં ત્રણ ખંડ જીતી શકે તેટલી શકિત હોય છે. તેમાં કેાટીશિલા કહેતાં આખાને આખા પવ તો એહાથ ઉપર ઉંચા કરી શકે તેવી શક્તિ છે. જ્ઞાતિનાઆગેવાન શેઠીઆએ જ્ઞાતિજનાને પોતાની કળાથી નચાવી શકે છે. કવીઓ સંગીતકળા વડે જગતને ર્જન કરી શકે છે. વકતાએ મેટી સભાઓમાં વકતૃત્વને લીધે સભાજનોને પેાતાના વિચારે પ્રમાણે હાજી હા કરાવે છે. એમ અનેક પ્રકારની શકિત જગતના જીવા ને તેવા પ્રકારના શુભાશુભ કર્મના ક્ષયાપશમના યાગે પ્રગટે છે. તે શકિતએ અપરમાર્થિક હોવાથી સત્ય પ્રેમશકિત વિના અન્ય શકિત ત્રણ જગતને વશ કરી શકતી નથી, તે સાચી શક્તિને જેટલે અંશે ક્ષયેાપશમભાવ પ્રગટે છે તેટલા અંશે તે પ્રેમયેાગી કે જે અરિહંત ભીતરાગી હાય; ગણધર અથવા આચાર્ય હાય તે સત્યધમ પ્રવતક તે પ્રેમ શકિત વડે અન્યને અધમ માગેથી પાછા વાળી ધ માગે પ્રવૃત્તિ કરાવે છે. સ જીવાને સુખમય તે પ્રેમશકિત અનાવે છે. આવી પ્રેમશકિત અન્ય પશુપક્ષીથી અનંતગણી ખલવાન છે. તેથી
પૂજ્ય પ્રેમિયાગીશ્વરાના પ્રેમથી તથા ઉપદેશથી ત્રણ જગતના જીવેા દેવ, મનુષ્ય, પશુ, પક્ષીઓ, અસુરા, આર્ય અને અનાય પણ વશ થાય છે. તેમની આજ્ઞા વડે સર્વીસ્વ ઇષ્ટાગાના ત્યાગ કરી પરમ બ્રહ્મત્વ પ્રાપ્ત કરવા તૈયાર થાય છે. તેમજ પરસ્પરના જન્મથી ઉપજતા વશપર પરાથી ચાલ્યા આવતા વર વિરાધના ત્યાગ કરી પરસ્પર મિત્ર-અંધુ ખની જાય છે. આવી ખીજી કોઇ બળવાન શક્તિ જગતમાં નથી, જેમ કે આકર્ષણ શક્તિવાળુ લેતુ' અન્ય લાહને પેાતાની સામે ખેંચી લે છે તેમ પ્રેમશકિત પણ જગતજ તુને આકણુ કરી પેાતાની આજ્ઞામાં લાવી શકે છે. અને તેઓને પેાતાના વહાલા વફાદાર અનાવે છે. ॥ ૪૫ ॥
પ્રેમના ભેદ.
राजसं तामसं प्रेम, सात्त्विकं च निबोधत ।
सात्त्विकं हृदि संवृत्य, पूर्णानन्दं भजस्व भोः ! ||४६॥
અથ:રાજસ્, તામસ, સાત્વિક એમ પ્રકૃતિ પ્રમાણે પ્રેમ ત્રણ પ્રકારના સમજવાતેમાં હિતકર એક સાત્વિક પ્રેમ હોવાથી તેને મનમાં ધારણ કરીને હું આત્મબંધુએ તમે પૂર્ણ આનંદને ભોગવે. ૫ ૪૬ ॥
વિવેચન:-ત્રણ જગતના જે પ્રાણીઓ છે તે બધા કર્મોના ચેાગે ચાર ગતિ,
For Private And Personal Use Only