________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૫૬
એમબીતા
४[छे -"भूशय्या भैक्षमशनं, जीर्ण वासो गृहं वनम् । तथाऽपि नि:स्पृहस्याऽहा चक्रिणोऽ વધિ સુવિE Nશા પૃથ્વી તેજ શમ્યા-પથારી જેને છે, ભિક્ષામાં આવેલું લુંખુ સુકુ અન્ન
જનરૂપે છે, જુના જીર્ણ થયેલા વસ્ત્ર શરીર ઉપર છે ઘર તે વન છે તેવા અકિંચન તેમજ જગતના પદાર્થોમાં નિસ્પૃહાવાલા હોવાથી શુદ્ધ પ્રેમયેગી મુનિવરે ચક્રવર્તિ અને ઈદ્રોથી વધારે સુખ એટલે આરામ-આનંદને અનુભવ શુદ્ધધર્મધ્યાનવડે પરમાત્માના સ્વરૂપમાં લીન થતાં અનુભવી શકે છે, તથા અંતરમાં-મનમાં જે રાગ-દ્વેષની પ્રવૃતિ ન હાય ઈદ્રિય ભેગની પશુવૃત્તિ ન હોય અને બાહ્ય લૌકિક લાલચ જે નજ હોય તો મને બેને અંતરને શુદ્ધપ્રેમ આખી દુનિયાના રાજ્યની પ્રાપ્તિ કરતાં પણ અનંતગણે આનંદ પારમાનંદ આપે છે ૨૬
શુદ્ધ પ્રેમ વિના લક્ષ્મી વિદ્યા અને રાજ્ય નકામા છે.
किं लक्ष्म्या किं च राज्येन, किं भवेद् बाह्यविद्यया ।
शुद्धात्मप्रेमसाम्राज्यं, विना सर्व हि निष्फलम् ॥२६८॥ અથર–લક્ષમીથી શું આનંદ આવે? રાજ્ય લીલાથી શું આનંદ આવે? બાહ્ય લોકિક વિદ્યાથી શું આનંદ પ્રાપ્ત થાય? શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપને પ્રેમમય સામ્રાજ્ય વિના ઉપરના સર્વ નિષ્ફળ જ છે. ૨૬૮ u
વિવેચન –માનવી લેભથી ઘેરાયે છો અત્યંત વિહ્વળ બનીને અનેક છળ પ્રપંચ કરીને લક્ષ્મી વગેરે માટે હાયવરાળ કરે છે પરંતુ તે “તમતાં ઝી-મયુર્વાયુશિર વધીનુષ્ય-શ્રવર્ મંગુર વF II લક્ષમી નદીના તરંગ જેવી ચપળ છે, આયુષ્ય વાયુની પેઠે સ્થિર રહી શકતું નથી, શરીર પણ શરદઋતુના વાદળા સમાન ક્ષણે ક્ષણે ભંગત્વ સ્વભાવથી યુકત નાશ પામનાર છે. એવું સ્થિર બુદ્ધિવંત અવશ્ય વિચારે છે.
૧ા આ લક્ષ્મી, રાજ્ય ને બાહ્ય વિદ્યાને સ્વભાવ હોવાથી તે ઉપરને પ્રેમ બાઢા પુદ્ગલમય હેવાથી દુઃખનું જ કારણ થાય છે. પરંતુ આત્મસ્વરૂપને જે શુદ્ધ નિર્વિકલ્પ પ્રેમ છે તે રૂપ સામ્રાજ્ય જે આત્માને પ્રાપ્ત થાય તે ઉપર જણાવ્યા તેવા લક્ષ્મી આદિથી અનંતગુણે આનંદ પ્રાપ્ત થાય છે, તે પ્રેમનું સ્વરૂપ સામ્રાજ્ય જે આત્માને ન મળ્યું તે આખી દુનિયાનું રાજ્ય, કુબેરની લક્ષ્મી અને વિશ્વકર્માનું કૌશલ્ય મળે તે પણ આત્માને સત્ય આનંદને અભાવ હોવાથી બધું નકામુંજ છે–નિષ્ફળ જ છે. ર૬૮
શુદ્ધ પ્રેમ ન હોય ત્યાં રહેવાથી શું ફળ?
शुद्धप्रेम न यत्रास्ति, तत्र वासेन कि फलम् ।
शुद्धप्रेम विना सर्व, श्मशानं दृश्यमात्रकम् ॥२६९।। અર્થ–જે આત્માઓમાં શુદ્ધપ્રેમ નથી હોતે તેઓની સાથે એક આવાસમાં વાસ
For Private And Personal Use Only