________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૫
પ્રેમનું ફળ
કારણ થઈ શકતું નથી. ત્યારે પ્રેમ સર્વ જીવાત્માને પૂર્ણ આહલાદ આપવા સમર્થ છે અને પરિણામિકભાવે સર્વ આત્માઓમાં વ્યાપકભાવે વર્તે છે. તેથી પ્રેમ એ મહાકાશ છે. પારપછી
પ્રેમિઓને ચારે ભાવના સિદ્ધ હોય છે मैत्रीप्रमोदमाध्यस्थ्य कारुण्यभावनाः शुभाः।
प्रेमिणां प्रेमसिद्धास्ता-वर्त्तन्ते विश्वशांतिदाः ॥२५९॥ અથ–મૈત્રી પ્રભેદ માધ્યચ્ચ કારણ્યરૂપ શુભભાવનાઓ પ્રેમિજનેના પ્રેમની સિદ્ધિ કરનારી છે. અને તે પ્રેમવડે સર્વજગતમાં સંપૂર્ણ શાંતિને આપનારી થાય છે પર૫લા
વિવેચન –સાચા શુદ્ધપ્રેમીજનેના હૃદયમાં જે શુદ્ધ સાત્વિકભાવનામય પ્રેમને પ્રાગટ્ય ભાવ બતાવનાર ચાર મંત્રી પ્રમોદ માધ્યઓ અને કરૂણારૂપ શુભભાવના પ્રેમની સિદ્ધિ કરે છે. તે ભાવનાઓ આ પ્રમાણે છે.
माकार्षीत्कोऽपि पापानि, मा च भूत् कोऽपि दुःखितः । मुच्यतां जगदप्येषा मतिमैत्री निगद्यते ॥१॥ अपास्ताशेषदोषाणां, वस्तुतच्यावलोकिनाम् । गुणेषु पक्षपातो यः स प्रमोदः प्रकीर्तितः ॥२॥ दीनेष्वार्तषु भीतेषु, याचमानेषु जीवितम् । प्रतिकारपरा बुद्धिः, कारुण्यमभिधीयते ॥३॥ क्रूरकर्मसु निःशवं देवतागुरुनिन्दषु ।
आत्मशसिषु योपेक्षा तन्माध्यस्थ्यमुदीरितम् ॥४॥ અર્થ –જગતમાં કે ઈપણ જીવાત્મા પાપ ન કરે, અને કેઈ આત્મા દુઃખી ન થાવ, સર્વ જગતના જીવાત્માઓ કર્મબંધનથી અને દુઃખથી સર્વદા સર્વરીતે મુકત થાવ એવી જે શુભ બુદ્ધિ હેય તે મૈત્રીભાવના કહેવાય છે ના સર્વ દે જેઓના નાશ પામ્યા છે અને સર્વવસ્તુ–પદાર્થોના સ્વરૂપનું જેમને પૂર્ણ યથાર્થભાવે જ્ઞાનદર્શન છે તેવા પરમાત્મા વીતરાગ સર્વ પરમેશ્વરે કેવલીઓ ગણધરે ગીતા આચાર્ય ઉપાધ્યાય અને સર્વસાધુ પુરૂષના ગુણ માટે જે પક્ષપાત, તેમના પ્રત્યે આદરપ્રેમ, બહુમાન થવું, તેમના દર્શનથી આત્માને આલાદ જે તે પ્રમદભાવના કહેવાય છે ધરા કરૂણ એટલે જે જીવાત્મા કર્મ ના વેગે દીન અનાથ દરિદ્રી હોય, શારિરિક કે માનસિક દુ:ખી હોય, તેમજ પિતાના જીવન માટે રક્ષણની યાચના કરતે હેય, રેગી હોય તેવા મનુષ્યની પીડા–દુઃખ દૂરકરવા જે બુદ્ધિ એટલે વિચાર થાય તે કરૂણભાવના જાણવી પાયા પરભવના ભયવિના શંકા રહિત નિર્દય પરિણામપૂર્વક અને મારવા, વધ કરે, અંગ ઉપાંગ છેદવા, તાપ ટાઢમાં દુઃખી કરવા, ભુખ્યા રાખવા, વિગેરે ક્રુર પાપના કાર્યો કરવામાં તત્પર હોય, દેવગુરૂ ધર્મ ધર્મિ
For Private And Personal Use Only