________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
પ્રેમગીતા
૧૨
એકાંતિક આગ્રહવાળા ધના પરસ્પર વિરોધીભાવના ભેદો ધારણ કરે છે તે સત્ય પ્રેમયાગીઓમાં જરા પણુ નથીજ રહેતા. શ્રીમાન્ યવિજયજી ઉપાધ્યાયજી જણાવે છે કે “ યુદ્ધો ગિનો દશઃ શમ્મુ મલાવિપુષઃ કૃત્યાદ્રિનામ મેનેવિ નાચેત: જ્ઞ વિમિયતે।।ા અર્થ-જગતના સ' પદાર્થોને સ અપેક્ષાથી દ્રવ્ય ક્ષેત્રકાલ ભાવથી યથાર્થ સ્વરૂપે જે જાણનારા હોય, તેમજ તેજ પ્રમાણે સત્ય ઉપદેશ આપનારા હોય, તે ભગવાન બુદ્ધ કહેવાય (૧) સર્વ અભ્યતર વૈરીએ કે જે કામ, ક્રોધ, માહ, માયા, રાગ, દ્વેષ, હર્ષ શાક દુઃગચ્છાને નાશ કરે તે જિનદેવ ભગવંત કહેવાય છે (૨) જે ઇંદ્રિયા તથા મનને વશ કરે તે હૃષીકેશ કહેવાય છે (૩) સર્વ જગત જંતુઆને નિત્ય સુખને આપનારા ભગવાન શંભુદેવ કહેવાય છે (૪) સર્વ પ્રકારે આત્મસ્વરૂપ બ્રહ્મસ્વરૂપને પ્રગટ કરે તે બ્રહ્મા કહેવાય (૫) જે પરમ પુરૂષા રૂપ માક્ષને સિદ્ધ કરે તે પુરૂષ-પુરૂષાત્તમ કહેવાય છે. આમ નામના ભેદથી અજ્ઞાન ધર્માંધિકારીએ એક બીજાનું ભલે ખંડનમંડન કરે, પણ પરમાભાવે વિચાર કરનારા સાચા પ્રેમયેગીઓ સના મતને એક અર્થમાં જાણતા હેાવાથી તેમના મનમાં ષ્ટિ ભેદ રહેતાજ નથી, તેમજ દ નકારે એ માનેલા તામાં જે ભેદ અને વિકલ્પે દેખાય છે, તે પણ સત્ય પ્રેમયેાગીઓને નડતાજ નથી એટલે દર્શનમય એકાંતવાદના વિકલ્પે તેમને પ્રેમસ્વસ્વરૂપમાં નથીજ અનુભવાતા. ।। ૨૧૦ ॥
शुद्धप्रेममये धर्मे, महावीरस्य शासने ।
सर्वदर्शनधर्माणां, समावेशो भवेत्सदा ॥ २१९ ॥
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અ:—શુદ્ધ પ્રેમમય એવા ભગવાન મહાવીર દેવના ધર્મરૂપ શાસનમાં સર્વ દર્શનવાદોથી યુકત ધર્માં રહેલા છે તેના સદા સમાવેશ થાય છે. ૫ ૨૧૧ ॥
વિવેચનઃ—પ્રેમધમ છે તેજ ભગવાન મહાવીર પ્રભુનું શાસન છે. તે પ્રેમમય પ્રભુ ના શાસનમાં નયાની અપેક્ષાથી સદ્દનવાળા ધર્મ-૫થા પ્રવેશી જાય છે. શ્રીમાન્ આનંદઘનજી યેાગીરાજ જણાવે છે કે
ડ–દિશણ જીન–અંગ ભણીજે. ન્યાસ ષડંગ જે સાધે રે નમિ—જિન–વરના ચરણુ-ઉપાસક ષડ્ દરશણ આરાધે રે
અર્થઃ——છ અંગામાં છ દર્શનની સ્થાપના કરીને શ્રી જિનેશ્વરપ્રભુના શાસનના અગરૂપે છંચેય દર્શાના સ્થિર કરી શકાશે. અને એ રીતે છ અંગમાં મંત્રાક્ષરાદિકને ન્યાસ સાધીને શ્રી નમિ જિનેશ્વરપ્રભુના ચરણાની ઉપાસના કરનાર છેવટે છયેય દર્શનના આરાધક–ઉપાસક અની જાય છે.
નિમ એટલે નમનારા, ચરણ ઉપાસક. એમ નિમ નામમાં નિમ શબ્દની શ્લેષથી સાર્થકતા સૂચવી છે. તથા ષડંગ-ન્યાસની ધ્યાનની રીત પણ સૂચવી જણાય છે,
For Private And Personal Use Only