________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૩૮૮
સમાં રહેવું હોય ત્યાં સુધી બાહા રાજ્ય તથા બાહ્ય દેશ તથા બાહ્ય પરિગ્રહની રક્ષા કરવી પડે છે, અને નીતિપૂર્વક વર્તવું પડે છે. તથા દુષ્ટ શત્રુઓથી પિતાને તથા દેશભૂમિ વગેરેને બચાવ કરવો પડે છે, અને તે ન કરવામાં આવે તે અધર્મ થાય છે. તથા તેથી પરતંત્રતા પ્રાપ્ત થાય છે. સર્વ પ્રકારની બાહ્યશક્તિ પ્રાપ્ત કર્યાથી ગૃહસ્થજીવન જાળવી શકાય છે, તેમાં શૂરાની પેઠે વર્તવું પડે છે. બાહ્ય જીવન એ બાહ્ય રાજ્ય છે અને આંતરજીવન તે આધ્યાત્મિક રાજ્ય છે. આંતરજીવન જીવવાની દશા ને પ્રાપ્ત થઈ હોય ત્યાં સુધી બાહ્યજીવનના સાધનેને ત્યાગ કરવો તે અધર્મ છે. બાહ્ય જીવનમાં રાજ્યનીતિ, સંઘનીતિ, કુટુંબ બનીતિ, વેપારનીતિ વગેરે સર્વ પ્રકારની ઉપાગી નીતિની જરૂર પડે છે તે સર્વ પ્રકારની નીતિનું દેશકાલાનુસારે પરિવતન થાય છે, અને જે જે લાકિક વ્યાવહારિક નીતિ કે જે દેશકાલાનુસારે વિશેષ બળમાં ઉપયોગી છે તેઓના અવલંબનથી ગૃહસ્થ જેને વર્તે છે. સંઘધર્મ અને સ્વાસ્તિત્વને જે કાલે જે નીતિએ રક્ષા તે કાલે તે નીતિ છે. બાકીની પૂર્વની નીતિ કે જે વર્તમાનમાં ઉપયોગમાં આવી શકે નહિ તે અનીતિ છે. અપવાદનીતિમાં ધર્મ છે અને તે કાલે ઉત્સર્ગનીતિ પ્રમાણે વર્તતા સંઘ વગેરેને નાશ થતું હોય તે ઉત્સર્ગનીતિ તે અધમરૂપ છે. - ચારિક ધર્મનીતિ વગેરે સર્વને સાધનધર્મનીતિરૂપ જાણીને ગૃહસ્થ જેને અંતરમાં શુદ્ધાત્મપયોગે ધર્મ ધારી બાહ્યથી અનેક પરિવર્તને યુક્ત રહે છે અને જનધર્મ રક્ષાથે જૈનસંઘ રક્ષાથે બાહ્યદેશ રાજ્ય ધનશસ્ત્રાદિક બળને સાધન તરીકે વાપરે છે અને જૈનધર્મને રક્ષ તેજ સાધ્ય માને છે, રાષ્ટ્રધર્મ તથા વર્ણાદિ ધર્મ તથા આજીવિકા વ્યવહાર ધર્મ વગેરે સર્વ પ્રકારના
વ્યવહાર ધર્મોને આચરવા પડે છે, અને સર્વ પ્રકારનાં યોગ્ય કર્મો કરવાં પડે છે. ગૃહસ્થ ધર્મ પાળવામાં જે શૂરા નથી તે
For Private And Personal Use Only
