________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
તેનાપર સ્વારી કરનાર પશુપતિ મહાદેવ છે. મનને જીતવાથી મનુષ્ય સ્વતંત્ર રાજ્ય પામે છે. મનના તાબે રહેવું એજ પરતંત્રતા છે. સંસારમાં પ્રકૃતિનું રાજ્ય છે અને મેશમાં આત્માનું રાજ્ય છે. શુભાશુભ મેહવિચાર તેજે અધ્યાત્મ દષ્ટિએ મન છે. મનરૂપ શયતાનને જીત્યા વિના કોઈ આત્મારૂપ ખુદાને પામી શકે નહીં. દુનિયામાં મનનું રાજ્ય છે અને મેક્ષમાં આત્મ સામ્રાજ્ય છે.
માટે મનને જીતીને આત્મસ્વભાવે વર્તવું જોઈએ. આત્મસ્વભાવમાં આનંદ છે અને આત્માનંદને સાક્ષાત્કાર થાય ત્યારે આત્મદેવની પ્રાપ્તિ થઈ અને આત્મ મહાસામ્રાજ્યની લાયકાત આવી એમ જાણવું. મન અને ઈન્દ્રિયે જ્યારે આત્માની આજ્ઞા પ્રમાણે વર્તે ત્યારે આત્મસામ્રાજ્યની પ્રાપ્તિ થઈ એમ જાણવું. આત્મસામ્રાજ્યની આગળ ઈન્દ્ર અને ચક્રવર્તિની સત્તા એક કીડીની સત્તા જેટલી પણ નથી એમ જ્યારે પૂર્ણ નિશ્ચય થાય છે ત્યારે દાસભાવ ટળે છે અને પ્રભુભાવ પ્રાપ્ત થાય છે, જ્યારે પાંચ ઈન્દ્રિયેના શુભાશુભ વિષમાં શુભાશુભભાવ રહેતા નથી ત્યારે આત્મસુખને અનુભવ થાય છે એવા સાધકને ધૂળમાં અને કચનમાં સમભાવ રહે છે. આંખે નિર્વિકાર જ્યારે થાય છે ત્યારે મનમાં કામ લેતો નથી. હદયની શુદ્ધતાને પ્રકાશ કરનાર વાણું છે. હદયમાં જેવું હોય છે તેવું હોઠે આવે છે. હૃદયની શુદ્ધતાથી આચારની શુદ્ધિ થાય છે. દેવગુરૂની ભક્તિથી હૃદયની શુદ્ધિ થાય છે. આત્માના આનંદ માટે સર્વ સાધને છે. આ ત્માને આનંદ પ્રાપ્ત થયું એટલે મન જીતાયું એમ જાણવું. આ બાબતને અંતરમાં અનુભવ કરે અને આત્માનંદ વેદવા પ્રબળ પુરૂષાર્થ કરે. શુષ્કજ્ઞાનમાં વિવાદ-શુષ્કતા નિંદા કરતા અહંતા અને કર્તવ્યશૂન્યતા હોય છે. શુષ્કજ્ઞાની વસ્તુતઃ સંશયી હોય છે અને તેના હૃદયમાં આત્મજ્ઞાનની પરિણતિ જાગેલી હોતી નથી તે શુષ્કબુદ્ધિવાદને પૂજારી બની હૃદયમાં ગુણે પ્રગટાવી શકતા નથી તે નિવૃત્તિને વદે છે પણ સ્વાર્થિક પ્રવૃત્તિને
For Private And Personal Use Only