________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧
( ૪ ) अमारा शुक समजी ले.
કગ્વાલિ. મનહર મિષ્ટ વદનારા, રૂપાળી પાંખ ધરનારા, ગમે ત્યાં પ્રેમ નહીં બાંધીશ, અમારા શુક સમજી લે. ભણાવ્યો પાઠ બહુ બેલે, ઘણું લેક ખુશી થાવે, ફુલાતે નહિ જરા તેથી, અમારા શક સમજી લે. સ્વછંદી અન્ય પક્ષીને, ભમાવ્યો શું ભમે ભેળા, ઘણું તુજ ઘાતને ઈ છે, અમારા શુક સમજી લે. કપટને કેળવી જે તું, તજીશ પિજર કદાપિ રે, લહીશ નહિ સુખ અન્યત્ર, અમારા શુક સમજી લે. સુવર્ણપિંજરામાંહિ, ઘણું સ્વાદુ ફળ સ્વાદે, જરા નહિ આજનો ભય ત્યાં, અમારા શુક સમજી લે. ફસાવે અન્ય પક્ષીઓ, ઘણું દઈ સુખની લાલચ, ચહે જે પ્રેમી તે દ્વેષી, અમારા શુક સમજી લે. સ્વછન્દ ભય ઘણે જ્યાં ત્યાં, ઉપરનું સુખ ઝાકળસમ, ઘણે પસ્તાઈશ જ અસ્તે, અમારા શુક સમજી લે.
૭
(૧) આ કાવ્ય શ્રીમદ્દગુરૂવર પિતાના આત્માને અગર શિષ્યને શુકક્તિથી સમજાવતા હોય એમ અવાધાય છે. તેઓ શ્રી જણાવે છે કે હે શિષ્ય! વા હે આત્માના તું ગમે તે ઠેકાણે પ્રેમ બાંધીશ નહિ.
(૨) હજી તું પાઠમાત્રથી લેકેને રંજન કરીને જરા માત્ર કુલાસે નહિ.
(૩) તું સ્વચછન્દી અન્ય પક્ષવાળાઓને અથવા અન્ય પક્ષીઓને (અન્ય પક્ષવાળાઓને) ભમાવ્યો શું ભમે છે. ? વિપક્ષીઓ-અન્ય જાતીય પક્ષીઓ અથવા પ્રતિપક્ષીઓ હારે નાશ ઇચ્છે છે માટે અમારા હંસ તું બેધ પામ.
(૪) કપટને કેળવીને તું પિંજરને કદાપિ ત્યજીશ તે અન્યત્ર સુખ પામવાનો નથી
(૫) યદિ તું સુવર્ણપિજરરૂપ આશ્રયને પરિહાર કરીશ તો તું સુખ પામીશ નહિ, સુવર્ણપિ૪રરૂપ આશ્રયમાં અનુભવિક જ્ઞાનરૂપ ઘણું સ્વાદિષ્ટ ફળને સ્વાદ ચાખીશ, તો રાગ દ્વેષાદિ દુષ્ટ વૃત્તિઓને કિંચિત્ માત્ર ભય નથી.
(૬) અન્ય પક્ષવાળાઓ પરભાવ સ્વભાવે તને સુખની લાલચ આપીને ફસરશે, અને તું પણું જે પ્રતિપક્ષીઓથી સુખનો અભિલાષ રાખે છે તેજ હને દુઃખદ થશે. શિષ્ય પક્ષમાં અન્યાર્થ અવધવું. અને તે અન્યાર્થ સુગમ છે. 1 (૭) તું સ્વછન્દતાથી જ્યાં ત્યાં પરિવર્તન કરીશ તો ત્યાં રાગાદિક વૃત્તિઓથી મહાભય રહેશે ને સુધાનું બિન્દુ માત્ર પણ પ્રાપ્ત કરી શકીશ નહિ. માટે છે આત્મન ! શુદ્ધવરૂપરૂપ સુવર્ણપિજીરને આશ્રય તજીશ નહિ. શિખ્યપક્ષમાં-ગુરૂપ આશ્રયને પરિહરવાથી કિશ્વિત સુખપ્રાપ્તિ નથી ઇત્યાદિ અર્થ અવબોધ.
For Private And Personal Use Only