________________
(२३९) ताण्डवादित्य लक्षणात्मकमेकावचत्वारिंशदुत्तर
द्विशततमं सूत्रम् ॥
विश्वकर्मोवाच
नृत्यानां लक्षणं वक्ष्ये यदुक्तं ताण्डवादिकम् । अङ्गभङ्गक्रमं सूत्रैः (त्र) कथ्यते तय साम्प्रतम् ॥ १॥ अङ्गभङ्गो मुखे कार्यः स्तने कट्यां च पादयोः। यतोहस्तस्ततो दृष्टि यतो दृष्टि स्ततो मनः॥२॥ तलपादे पञ्च प्रोक्ता ऊोचौ च कटौ त्रयः। त्रयो वक्षसि विज्ञेया आनने च तथैव च ? ॥३॥ चत्वारो ग्रीवायां च षट् बाह्वोः करतले च षट् । दश घको नव नसि षट् त्रिंशदृष्टितस्तथा ॥ ४ ॥ कर्णयो दश तथा भ्ररेखायां च षट् तथा । तद्रपलक्षण.वृत्या भावार्थ प्रकटीकृतम् ॥ ५ ॥ पञ्चस्थानं चतुर्वृत्ति नृत्यं च ग्रहसङ्ख्यकम् । द्विरष्टत्वाकात्याकाश्च तस्य ते वा पद त्रिंशति: ? ॥ ६ ॥ द्वात्रिंशचारिकायुक्तं भेदानां चतुःषष्टिभिः । संप्रमष्टाधिकार षट्............प्रशस्यते ? ॥ ७ ॥ अतोऽथाभिधानानुक्रम प्रयोग नृत्यकादिकम् । पवमादिगुणैर्युक्तं नृत्यं च शृणु साम्प्रतम् ॥ ८॥ प्रथमं ताण्डवं नृत्यं द्वितीयं भैरवं तथा। तृतीयं करणाख्यं च शृङगाराच चतुर्थकम् ॥ ९ ॥ पञ्चमं प्रावतं चैव षष्ठं.................. ! पुराष्टकं सप्तमं च स्वस्तिकं चैत्र चाष्टमम् ॥ १०॥ नृत्यानां नृत्यराजं च सन्ध्यानृत्यं महोत्सवम् । नवैतानि च नृत्यान्याख्यातानि परमेश्वरैः ॥ ११ ॥ समं पादनिश्रमा ?.........ते वामदक्षिणैः । रङ्ग तत्र दृष्टि वाद्यानां दस्ऋत्पकोद्भवा ? ॥ १२ ॥ दोल मुष्पकरो मे दक्षिणे गजदन्ताग्रतः ?। राग संस्थित स्थान आदि नृत्यं च ताण्डवम् ॥ १३ ॥
(इतःपरं न लभ्यते)
