________________
अपराजितपृच्छा
अथ मानं प्रवक्ष्यामि प्रस्तारच्छन्दलक्षणम् । द्वादशाङ्गुलपरिणाहं नाभिवृत्तसताङ्गुलम् ॥ १६ ॥ ? ठयङ्गुलोश्च भवेत्तानिः कणे वै सार्धमगुलम् । पादाङ्गुलो भवेत् पिण्डो नाभिरत्नं च तत्समम् ।। १७ ॥ अवोटिका: ? ततः कार्या दैध्ये वै द्वादशागुला। नेत्रपट्टे पद कुर्यात् पट्टिका पट्टतः समः ।। १८ ॥ प्रमाणं कथितं चैव नामानि शणु साम्प्रतम् । प्रस्तारच्छन्दसंयुक्तं कथयामि यथाविधि ॥ १९ ॥ चश्चत्पुट श्चाचपुट उदया घट्टिका पुनः । संनिपातयुक्तश्च विज्ञेय भवमुखैतिसमुद्भवाः ? ॥ २० ॥ सद्यो वामस्तथा घोरस्तत्पुरुष ईशानकः । सदा धोक्त चस्त्राणां तालाश्चञ्चत्पुटादयः ॥ २१ ॥ चश्चत्पुटे कला अौ षड् यै चाचपुटे तथा । तत्तुल्या उदयाघट्टे द्वादशैव घट्टिकापरे ।। २२ ।। द्वे कले समीयेत एवं शिक्षा धतु त्रिंशतिः । पञ्चतालेषु कर्त्तव्या न दृष्टा भरतागमे ।। २३ ॥ एको गुरू पंगे लघु गुरुलघुपुनरुच्यते । द्वौ गुरू द्वौ लघू मेकं च पुन : स्यात्तद्रूपतः ॥ २४ ॥ गुरु वेदा लघुयुग्म नाम स्याद् घट्टिकापते । गुरुस्त्वेको लघुस्स्वेकः प्रस्तारो यस्य चेरशः ॥ २५॥
.....
........
.......
...
....................... ........................।
सन्निपातः स विज्ञेयः पञ्चमस्ताल उच्यते । एवं च कथितस्तालो वाधं च शृणु साम्प्रतम् ॥ २८ ॥ कला अष्ट षोडश द्वात्रिंशञ्चतुःषष्टिस्तथा । ........................
......... ..॥ २९ ।। अोद्धहस्वयोगं च त्याते पुनः पूर्णतः ? । एवं चच्चत्पुटः...... ताले वाद्ये तु लक्षणम् ॥ ३० ॥ द्वादशश्चतुर्विंशत्या चाचपुटेषु वादयेत् । उद् घट्टिते स्माभि घट्टिका युक्तेषु वादयेत् ॥ ३१ ॥ सन्निपाते तिमित्युक्तं वासं वाद्यस्वरैः समुद्भूतम् । ? एवं वै तालवाद्यं च कथितं च शुभप्रदम् ॥ ३२॥
इति पञ्चताल प्रस्तार वाद्यलक्षणम् ।।
