________________
A length of 80
90
100
"7
31
अपराजित पृच्छा |
"
13
अंगुलs is also called अत्यष्टि.
धृति. अतिपति,
""
17
"
cvi
3
J
""
Varieties of प्रासाद |
Cf:- राजसिंहवास्तुशास्त्र for 14 kinds of प्रासादs and their distinguishing characteristics.
अध्याय १ :- आदौ तु नागराणां व लक्षणं सम्यगुच्यते ।
क्रमयुक्ता विधातव्या अडकैर्बहुकुलाः ||१८|| नागराः शृंगमुत्सेवा अनेकाकाररूपिणः ।
गोरुंग प्रत्यंग तवंगाने ऋभूषिताः ॥१९॥ एकद्वित्रिक्रमः भूतः रेखागर्भसमुद्भवाः । संकीर्णा दोषाः प्रोक्ता विपुला धनसौरव्याः ॥ २०॥ त्रिमूर्तयः सुभद्रन्ते रथिकाः सर्वकामदाः । शुकनासा सिंहघंटा भद्रोपरथसंयुता ॥२१॥ पीठोपरि पीठजंघा मेखला कुंटलायकम् । दलविभक्तियुक्ता च कर्तव्याः सर्वकामदाः ॥२२॥ मंडपेश भयै विज्ञानाने संकुलाः । छायघण्टाकूयुक्ता नानासंवरणान्विताः ॥२३॥ तथैव सारं च कलशेन विभूषितम् । पताकाध्वजयुक्तं चतुर्वर्गफलप्रदाः ॥ २४ ॥ नागरछंदजात्येवं प्रासादाः सर्वकामदाः । इति नागराः ॥ पीठो कणरेखा च भूमिका क्रमसंस्थिताः । 'भक्तिसमाकीर्णा ताशृंगक्रमोद्भवाः ॥२५॥
राज वा. शा. अध्याय १ - मेषमरको ट्याः कटकशताः शुभाः ।
दीर्घानासिका द्रविडाः क्रमचर्चिताः ॥२६ इति द्वाविधः ॥ यत्तेषु नागररेखा शंगैः शिखरवर्जिताः ।
तिनस्या समाख्याता रुचकाद्भवा बुधैः ॥२७ इति लतिनः ॥ यथावशी भकुरो हस्ववृद्धिः क्रमस्थिताः ।
युक्ता विभक्त्यं भूमिजाः पुरभूषा: ॥२८ इति भूमिजाः ॥ भूमिजा भूमिका क्रम जैघाहीनाश्च भूमिकाः ।
शंगे गोदमा कार्याोगसमाकुलाः ॥२९॥
कर्णे प्रतिरथे चैव भद्रे वा प्रतिभद्रके ।
मंदारपुष्प का घंटा बराटाः शुभलक्षणः ॥ ३० इति वराटाः ॥ भूमिजछंद का ख्याता तलेव चतुरस्रकाः ।
रथों परथभद्रेश्च विमानाः सर्वकामदः ॥३१॥ इति विमानाः ॥
नागरैः छंद संख्याता तिलकेश्वाप्यनेकशः (घा) 1
मिश्रका मिश्रजात्यों च कर्तव्या स्तिलका किताः || ३२ इति मिश्रकाः ॥
तरछंद विभक्तानां भित्तिगर्भभ्रमंतिकाः ।
भ्रमतिका क्रमयोगेन सौधाराः शिखरोद्भवाः ॥३३॥
विमाननागरछंदाः प्रोक्ता वे तेजसोद्भवः ॥३३ इति धाराः ॥
विमाननागरछंदे उस्शेंगे तु पुष्पम् ।
विमानपुष्पकाळेदाः कर्तव्याः सर्वकामदाः ॥ ३४ ॥ इति विभानपुष्पकाः ॥