________________
Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates
समयसार
१९४
अथ पुद्गलद्रव्यस्य परिणामस्वभावत्वं साधयति सांख्यमतानुयायिशिष्यं प्रति
जीवे ण सयं बद्धं ण सयं परिणमदि कम्मभावेण। जदि पोग्गलदव्वमिणं अप्परिणामी तदा होदि।। ११६ ।। कम्मइयवग्गणासु य अपरिणमंतीसु कम्मभावेण। संसारस्स अभावो पसज्जदे संखसमओ वा।। ११७ ।। जीवो परिणामयदे पोग्गलदव्वाणि कम्मभावेण। ते समयपरिणमंते कहं णु परिणामयदि चेदा।।११८ ।। अह सयमेव हि परिणमदि कम्मभावेण पोग्गलं दव्वं । जीवो परिणामयदे कम्मं कम्मत्तमिदि मिच्छा।। ११९ ।। णियमा कम्मपरिणदं कम्मं चिय होदि पोग्गलं दव्वं । तह तं णाणावरणाइपरिणदं मुणसु तच्चेव।। १२० ।।
।
अब सांख्यमतानुयायी शिष्यके प्रति पुद्गलद्रव्यका परिणामस्वभावत्व सिद्ध करते हैं ( अर्थात् सांख्यमती प्रकृति-पुरुषको अपरिणामी मानते हैं उन्हें समझाते हैं) :
जीवमें स्वयं नहि बद्ध, अरु नहिं कर्मभावों परिणमे । तो वो हि पुद्गलद्रव्य भी, परिणमनहीन बने अरे! ।। ११६ ।। जो वर्गणा कार्माणकी, नहिं कर्मभावों परिणमे । संसार का हि अभाव अथवा सांख्यमत निश्चित हुवे! ।।११७।। जो कर्मभावों परिणमावे जीव पुदगलद्रव्यको । क्यों जीव उसको परिणमावे, स्वयं नहिं परिणमत जो ? ।। ११८ ।। स्वयमेव पुद्गलद्रव्य अरु , जो कर्मभावों परिणमे । जीव परिणमावे कर्मको, कर्मत्वमें-मिथ्या बने ।। ११९ ।। पुद्गलदरव जो कर्मपरिणत, नियमसे कर्म हि बने । ज्ञानावरणइत्यादिपरिणत वोहि तुम जानो उसे ।। १२० ।।
Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com