Pravachana sara Pravachano

SR No.: 008295
Original Sutra Author: N/A
Author: Kanjiswami
Publisher: Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust
Publication Year: 1995
Total Pages: 549
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse
File Size: 3 MB

Page 412

Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates
ગાથા – ૧૦૭
પ્રવચનસાર પ્રવચનો ૪૦૩ ગુણ, તે સત્તાગુણ નથી. અને પર્યાય છે તે સત્તાગુણ નથી, “-એમ એકબીજાને જે “તેનો અભાવ” અર્થાત્ “તે-પણે હોવાનો અભાવ” સત્તા (અન્ય) ગુણપણે નહીં, સત્તા દ્રવ્યપણે નહીં, સત્તા પર્યાયપણે નહીં. આનંદગુણ, દ્રવ્યપણે, નહીં, આનંદગુણ જ્ઞાન (ગુણ ) પણે નહીં, આનંદગુણ પર્યાયપણે નહીં. આહા.... હા.. હા! આનું નામ ભેદજ્ઞાન કહેવાય. ઝીણું ઝીણું!! પરથી જુદો, તારા ગુણથી પણ ગુણગુણથી જુદો! હવે ભેદપણું છોડી દે! આહા... હા! એ બધા ગુણોનો પિંડ, તે દ્રવ્ય છે. દ્રવ્યને ગુણ ન કહેવાય. ગુણોને દ્રવ્ય ન કહેવાય. ને ગુણોને પર્યાય ન કહેવાય. આહા.... હા! “એમ એકબીજાને જે તેનો અભાવ” અર્થાત્ “તે-પણે હોવાનો અભાવ છે તે તદ્અભાવ લક્ષણ.” (અથવા) તદ્અભાવ લક્ષણ આ ભાવ તે આ નહીં એવું ત–અભાવ લક્ષણ, એકબીજાની વચ્ચે તઅભાવ લક્ષણ, આહા... હા ! એ “અતભાવ છે” બે વચ્ચે અભાવ, તદ્અભાવ લક્ષણ જેનું તદ્અભાવ લક્ષણ એ “અતદ્ભાવ છે કે જે અન્યત્વનું કારણ છે.” જે અનેરાપણાનું કારણ છે. આહા... હા ! દ્રવ્યથી ગુણ અનેરો, ગુણથી દ્રવ્ય અનેરું. આહા.... હા.. હા ! કો” ભાવાર્થ આવ્યો!
ભાવાર્થ- “એક આત્માને વિસ્તારકથનમાં” એક આત્માને વિસ્તારવામાં આવે તો આત્મદ્રવ્ય” તરીકે, “જ્ઞાનાદિગુણ' તરીકે અને “સિદ્ધત્વાદિપર્યાય' તરીકે એમ ત્રણ પ્રકારે વર્ણવવામાં આવે છે. એ જ પ્રમાણે સર્વ દ્રવ્યો વિષે સમજવું.” આહા. હા! બધાં દ્રવ્યો, દ્રવ્યપણે, ગુણપણે અને પર્યાયપણે... આહા... હા! જ્યારે જુઓ ત્યારે, એના સમયે પર્યાય, જે પર્યાય થાય છે. પર્યાય તે પર્યાયપણે છે ને ગુણ તે ગુણપણે છે ને દ્રવ્ય તે દ્રવ્યપણે છે. આહા.! એ ગુણને લઈને પર્યાય છે એની ના કહે છે. આહા.. હા.. હા! બે વચ્ચે અતભાવ છે ને....! એ અતભાવ લક્ષણ બે ચીજ વચ્ચેનો અહીંયાં સિદ્ધ કરે છે. આહા... હા... હા ! આનંદસ્વરૂપ ભગવાન આત્મા એ જ્ઞાનસ્વરૂપ નહી ને જ્ઞાનસ્વરૂપ ભગવાન આત્મા તે આનંદસ્વરૂપ નહીં. આહા. હા! એમ એક વ્યકિતનો અભાવ સિદ્ધ કરે છે. સત્તાગુણ છે એ આત્મદ્રવ્ય તરીકે, એક આત્મા તે જ્ઞાનગુણ તરીકે, અને સિદ્ધત્વાદિ પર્યાય તરીકે એમ ત્રણ પ્રકારે વર્ણવવામાં આવે છે. એ જ પ્રમાણે સર્વ દ્રવ્યો વિષે સમજવું. જેટલા બધા આ જગતમાં પદાર્થો છે તે બધા (વિશે સમજવું.) આહા. હા!
(કહે છે ) એક પરમાણુ આ આંગળીનો છે. એ એક પરમાણુ અને બીજા પરમાણુ (આંગળીના) એ બે વચ્ચે પ્રદેશભેદ છે. માટે પૃથક અન્યત્વ છે. આહા.... હા ! આંગળી છે એના એક એક પરમાણુ, બીજા પરમાણુથી અન્ય-પૃથક છે. કારણ એક પરમાણુનો પ્રદેશ જુદો, બીજા પરમાણુનો જુદો, એ પૃથક (પ્રદેશ) અન્યત્વ છે. અને પરમાણુમાં વર્ણ, ગંધ, રસ, સ્પર્શ છે ઈ પરમાણુના પ્રદેશમાં વર્ણ, ગંધ, રસ, સ્પર્શ છે. એમાં બે વચ્ચે અતભાવરૂપ અભાવ છે તે સિદ્ધ થાય છે. આહા.... હા ! વર્ણગુણ તે પરમાણુ નહીં ને પરમાણુ (દ્રવ્ય) તે વર્ણગુણ નહીં. આહા... હા.. હા! અને તે પરમાણુ
Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com