________________
હજારો અને લાખો આપીને “દાનેશ્વરી” કે “ધર્મ ધુરંધર'ના ઇલ્કાબો મેળવતા જોવા મળે છે. લોકો સાધુસંતોને પૂજે ખરા, પણ ચાલે તો પેલા ધનિકો અને સત્તાધારીઓ પાછળ. અમે સાધુ પુરુષો ગમે તેટલી ધર્મની શીખ આપીએ. સત્ય-અહિંસા-અપરિગ્રહ-અસ્તેય-સંયમ વગેરે મહાવ્રતો પાળવાનું કહીએ, પણ અમારી શિખામણ તો “શેઠની શિખામણ ઝાંપા સુધી આ કાને સાંભળીને આ કાને કાઢી નાખવાની.”
અહીં મુનિશ્રીએ આનંદઘનજીનો દાખલો આપતાં કહ્યું હતું કે, “જૈન સંઘના શેઠ જરા મોડા પડ્યા અને આનંદઘનજીનું વ્યાખ્યાન તો સમયસર ચાલુ થઈ ગયું હતું. શેઠ તો ધૂંવાધૂંવા થઈ ગયા. પોતે આવે અને આગલી હરોળનું પ્રથમ સ્થાન સંભાળે પછી જ જૈન સાધુઓ વ્યાખ્યાન શરૂ કરે તેવી પ્રથા અહીં ચાલી આવતી હતી. આનંદઘનજીનું વ્યાખ્યાન પૂરું થયા પછી શેઠે સંભળાવ્યું : એવી શું ઉતાવળ હતી તે મારા આવ્યા પહેલાં વ્યાખ્યાન ચાલુ કરી દીધું ?”
આનંદઘનજીએ સમયપાલનની વાત કરી તો કહે, “આ ઉપાશ્રય મેં બંધાવ્યો છે. વસ્ત્ર પણ મેં વહોરાવ્યાં છે. ગોચરી પણ મારા ઘેરથી વહોરાવાય છે. થોડી રાહ તો જોવી'તી !” આનંદઘનજી તો મહાન ક્રાંતદષ્ટા હતા. તરત જ ઊભા થયા અને શેઠને સંભળાવ્યું :
“ગોચરીનું અનાજ તો પેટમાં ગયેલું પાછું આપી શકતો નથી, પણ આ તમારાં વસ્ત્ર પાછાં. અને આ તમારો ઉપાશ્રય...” ઉપાશ્રય પણ છોડ્યો.
આમ કહીને ચાલી નીકળ્યા.
આ સ્થિતિમાં સમાજ જાણે શીર્ષાસનથી ચાલતો હોય એમ ગતિ કરી શકતો જ નથી.”
સભાની શિસ્ત જાળવવામાં સહુ સહકાર આપશે એવી અપેક્ષા સાથે મુનિશ્રીએ વક્તવ્ય પૂરું કર્યું.
મૂદુ ભાષામાં એવી રીતે મુનિશ્રીએ આ વાત કરી હતી કે ખુદ પેલા શ્રેષ્ઠીવર્યોને એની ચોટ તો ન જ લાગે, ખોટા પ્રત્યાઘાત પણ ન પડે, પણ દરેક સાંભળનાર, સહુને શેઠિયાઓ સહિત હૃદયને અપીલ થાય. કાનમાંથી હૃદયમાં ઊતરે. વિચાર કરતા કરે. એવી મુનિશ્રીની આ વાણીથી હું ખૂબ જ પ્રભાવિત બન્યો. મનમાં થયું.
“આ સાધુ કોઈ જુદી જ માટીના છે.'
સંત સમાગમનાં સંભારણાં
