________________
Vada] Nihnavavada
: 117: ground, it is not momentary, because of the apprehension of destruction at the end." 2411.
टीका-११६ सर्व वस्तु क्षणिकम् , पर्यन्ते नाशदर्शनात् , पयोवदिति । आह -ननु यदि वस्तूनां पर्यन्ते नाशो दृश्यते, तर्हि प्रतिक्षणविनाशित्वे किमायातम् , येन सर्व क्षणिकमुच्यते । सत्यम् , किन्त्वयमिह तदभिप्रायः-पर्यन्तेऽमि घटादीनां विनाशस्तावद् निर्हेतुक एव भवति, मुद्रादेविनाशहेतोरयोगात्, तथाहि-मुद्रादिना किं घट एव क्रियते, कपालानि वा, तुच्छरूपोऽभावो वा ? इत्यादियुक्तितो विनाशस्य नितुकत्वं प्रागौव दर्शितम् । ततो निर्हेतुकोऽसौ भवनादित एव भवतु, अन्यथा पर्यन्तेऽपि तदभवनप्रसङ्गादिति पर्यन्ते नाशदर्शनाद् हेतोः क्षणिकत्वसिद्धिः।
अत्र सूरिः प्राह-नन्वेतस्मादेव पर्यन्ते नाशदर्शनलक्षणाद्धेतोरस्माभिरेतन्छक्यते वक्तुम् । किम् ? इत्याह-न क्षणिकं न प्रतिक्षणं वस्तु विनश्यतीत्यर्थः, पर्यन्त एव तमाशोपलब्धेः, घटादिवत् । न च युक्तिबाधितत्वाद् प्रान्तेयमुपलब्धिरिति शक्यते वक्तुम् , सर्वेषां सर्वत्रेत्थमेव प्रवर्तनात्, युक्तीनामेवानया बाधनात् , शून्यवादियुक्तिवदिति ॥२४११॥ D. C.
Aśvamitra :--Everything is transitory, like milk, because of the apprehension of destruction at the end.
Ācārya :--If the destruction of an object is apprehended at the end, how could that, and hence everything, be said to be momentary?
Aśvamitra :--The main purport of my argument is this. Destruction of objects like ghata etc. apprehended at the end, is causeless in absence of destructive instruments like hammer etc. If the instruments like hammer etc. work as the causes, causelessness of destruction could easily be established by arguments like this :- When an object is destroyed by means of hammer etc. What is produced ? Ghata, its fragments or the non-existence (itself)? This being causeless, destruction takes place in the beginning and is apprehended at the end. Thus, momentariness
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
