________________
મોક્ષમાળા
૨૦૩ ૩. જે સાધન છે તે તેને અનુકૂળ દેશ, કાળ છે? એ ત્રીજા ભેદને વિચાર કરીએ. ભારત, મહાવિદેહ ઈ. કર્મભૂમિ અને તેમાં પણ આર્યભૂમિ એ દેશભાવે અનુકૂળ છે. જિજ્ઞાસુ ભવ્ય ! તમે સઘળા આ કાળે ભારતમાં છે; માટે ભારતદેશ અનુકૂળ છે. કાળભાવ પ્રમાણે મતિ અને શ્રત પ્રાપ્ત કરી શકાય એટલી અનુકૂળતા છે કારણ આ દુષમ પંચમકાળમાં પરંપરાસાયથી પરમાવધિ, મન:પર્યવ અને કેવળ એ પવિત્ર જ્ઞાન જેવામાં આવતાં નથી એટલે કાળની પરિપૂર્ણ અનુકૂળતા નથી.
૪. દેશકાળાદિ જે અનુકૂળ છે તે ક્યાં સુધી છે? એને ઉત્તર કે શેષ રહેલું સૈદ્ધાંતિક મતિજ્ઞાન, કૃતજ્ઞાન, સામાન્યમતથી કાળભાવે એકવીશ હજાર વર્ષ સુધી રહેવાનું. તેમાંથી અઢી સહસ્ત્ર ગયાં, બાકી સાડા અઢાર હજાર વર્ષ રહ્યા એટલે પંચમ કાળની પૂર્ણતા સુધી કાળની અનુકૂળતા છે. દેશકાળ તે લઈને અનુકૂળ છે.
શિક્ષાપાઠ ૭૯. જ્ઞાન સંબંધી બે બેલ–ભાગ ૩
હવે વિશેષ વિચાર કરીએ.
૧. આવશ્યક્તા શી છે? એ મહદ્ વિચારનું આવર્તન પુનઃ વિશેષતાથી કરીએ. મુખ્ય અવશ્ય સ્વસ્વરૂપસ્થિતિની શ્રેણિએ ચઢવું એ છે. જેથી અનંત દુઃખને નાશ થાય, દુઃખના નાશથી આત્માનું શ્રેયિક સુખ છેઅને સુખ નિરંતર આત્માને પ્રિય જ છે, પણ જે સ્વસ્વરૂપિક સુખ છે તે. દેશ, કાળ, ભાવને લઈને શ્રદ્ધા, જ્ઞાન છે. ઉત્પન્ન કરવાની
