________________
( ૧૨ ) વસ્તુપાળ તેજપાળ, વિક્રમ સંવત ૧ર૩૦થી ૧૨૫.
આ વસ્તુપાળ અને તેજપાળ બને પિરવાડ જ્ઞાતિના જૈનધર્મ પાળનારા વણિક હતા. તેમના પિતાનું નામ અપરાજ હતું. તેઓ બન્ને મહાચતુર અને પાડા વિધાન હતા. તેઓને શિયાર જાણી ગુજરાતના રાજા વિરધવેળે પોતાના પ્રધાનો કર્યો, ત્યારબાદ તેઓએ પોતાની હુશીયારીથી વિરધવળનું રાજ્ય વિધા. રવામાં ઘણી મદદ કરી. તેઓ લડાઈમાં મહાશુરવીર હોવાથી ઘણું રાજાઓને હરાવી ઘણી દોલત એકઠી કરી. એક વખતે તેઓ ધોળકાથી મોટી સંધ કહાડી શત્રુંજય તીર્થયાત્રા માટે જવા લાગ્યા; તે વખતે તેમની સાથે ઘણું દ્રવ્ય હતું; તે લાગ જોઈ કેટલાક ભીલ લુંટારાઓએ એકઠા થઈ તેમને લુંટવાને વિચાર કરી રાખ્યો હતો, આ બાબતની તે બને મંત્રીઓને અગાઉથી ખબરમળવાથી તેઓએ ધંધુકા નજદીક હડાળા ગામ પાસે એક વૃક્ષની નીચે ખાડો ખોદી તેમાં પોતાનું દ્રવ્ય છુપાવવા માંડ્યું, પરંતુ તે ખાડો ખોદતાં તે તેમાંથી ઉલટું ઘણું જ દ્રવ્ય નીકળ્યું. પછી તે નિકળેલું દ્રવ્ય તથા પોતાની સાથેનું દ્રવ્ય, એ બન્ને દ્રવ્યોને ત્યાં ગુપ્ત રીતે દાટીને તેઓએ આગળ પ્રયાણ કર્યું, તેમના પુણ્યના બળથી તે લુંટારૂઓ પણ પિતાનો વિચાર ફેરવીને ડરથી નાશી ગયા. મંત્રીઓએ નિર્વિRપણે સંઘસહિત શત્રુંજય પર જઈ ઘણુજ ભાવથી યાત્રા કરી; તથા ત્યાં જિનમંદિર બંધાવી અઢાર ઝેડ કનુ લાખોનામહોરાનો ખરચ કર્યો. ત્યાંથી ગિરનાર પર છે. ત્યાં પણ ભાવથી યાત્રા કરી તેમણે બાર કોડ એંસી લાખ સે નામહોર ખચી નવાંજિનમંદિર બંધાવ્યાં. એવી રીતે શાંતિથી યાત્રા કરી યાંથી પાછા વળી તેઓ ધંધુકા પાસે હડાળા ગામની નજદીક ત્યાં દ્રવ્ય છુપાવ્યું હતું ત્યાં આવ્યા. અને તે સઘળું કાવ્ય કહાટીને તેઓ વિચારવા લાગ્યા કે, હવે આ વ્યનું આપણે શું કરવું ? તજેાવાની શી અનુપમાદેવી નામે હતી, તે મહા ચતુર અને ડાહી હતી; તેણીએ તેને કહ્યું કે, દશે છુપાવવાથી કંઈ ફાયદો નથી, દ્રવ્યને તો જેમ સહુ દેખે તેવી રીતે રાખવું, અને તે પણ દેખતાં છતાં કાઈ તેને જોઈ શકે નહીં તેમ રાખવું; એટલે કે તે દ્રવ્યને પર્વતના શિખરપર ઉંચી જગાએ જિનમંદિર બંધાવી ખરચવું, જેથી આ લેમાં આપણી કીરિ અમર રહેશે, અને પરલોકમાં જિનભકિત કરે વાથી મોક્ષરૂપી ફળ મળશે. અનુપમાદેવીની આ સલાહ તે બન્ને ભાઈઓને પસંદ પડી. તેથી તેઓએ આબુના ઉંચા પહાડપર જ્યાં પૃવે વિમળશાહ મંત્રીએ જિનમંદિર બંધાવ્યું હતું. ત્યાં ઉત્તમ કાગિરનું જનમંદિર બંધાવવાને તેઓએ