________________
( ૬ ) .
દિગંબરેએ ગાંગિલ આદિક કારભારીઆને દ્રવ્ય આપી પોતાને વશ કરેલા છે, માટે જો આપની આજ્ઞા હાય તા અમા પણ તેઓને દ્રવ્ય આપી આપણા પક્ષમાં ખેંચી લઈએ; ત્યારે દેવસૂરિજીએ કહ્યુ કે, એવી રીતે ફાકટ દ્રવ્યના વ્યય કરવાની કંઇ જરૂર નથી, કેમકે વિદ્યાના પ્રબળથી જય મેળવવા, તેજ શ્રેષ્ટ છે; અને અમારી પણ તેવીજ આકાંક્ષા છે. પછી ત્યાં કુમુદ્ર ધર્મવાદ માટે હેર ખબર ચાડાવી, અને તે માટ દિવસ પણ મુકરર થયા; ત્યારે રાજાએ ગાંગિલ કારભારીને તેની જુબાની લખી લેવાના હુકમ કર્યા, પરંતુ ગાંગિલ દિગબરીઆના પક્ષકાર હાવાથી તેણે પ્રતિવાદીની જુબાની લખી નહીં. પછી જયારે રાજાએ તે ધર્મ સંવાદના કેસ માટે ગાંગિલને પૂછ્યું ત્યારે તેણે એવી રીતના ઉત્તર આપ્યા કે, હે રાજન આ લોકાના સંવાદમાં કઇ પણ સાર જેવું નથી તેથી મેં તેની જુબાની લખી નથી; તે સાંભળીતે ન્યાયી રાજાને મનમાં ઘણા ગુસ્સા થયા, અને ફરીને પોતાની સન્મુખ તેની જુબાની લખવાને તેને હુકમ કર્યો, અને તેમાં એવી શરત કરી કેનંદિગબરીઆ હારે તે તેએ દેશપાર થાય, અને જો શ્વેતાંબરીઆ હારે તે તે દેશપાર થાય. એવી રીતની પ્રતિજ્ઞા કરીને વિક્રમ સંવત ૧૧૮૧ના વૈશાખશુદ્ધિ પુનેમનેદિવસે તેબન્ને પક્ષકારેને રાજાએ પોતાની સભામાં ખ્યાલાવ્યા. ત્યારે કુમુદચંદ્ર ચામર આદિક મોટા આડંબર સહિત સભામાં પ્રવેશ કર્યો, તથા પ્રતિહાર મુકેલાં આસન પર બેસી ખેાલવા લાગ્યા કે, અરે ! હજુ શું મારા ભયથી શ્વેતાંબર ભિક્ષુક આવ્યા નથી? એવામાં દેવસૂરિજી મહારાજ પણ ત્યાં પધાર્યાં, અને ત્યાં થયેલા ધર્મસંવાદમાં તેમણે સ્ત્રી માક્ષના અધિકાર આદિકમાં મરૂદેવા આદિકના દષ્ટાંતથી કુમુદચંદ્રના પરાજય કર્યા; ત્યારે મહારાન્ત સિંહરાજે પણ ખુશી થઈને દેવરિજી મહારાજને જયપત્ર આપ્યા, તથા તેજ સમયે શાસનદેવીએ પણ ત્યાં પ્રત્યક્ષ થને સભાજનના દેખતાંજ દેવસુરિજીને તથા મહારાજા સિદ્ધરાજને આશિષ આપી, અને કુમુદચંદ્રના લલાટમાં મીનું તિલક કર્યું-વળી તે સમયે મહારાજા સિદ્વરાજે તુષ્ટિદાન તરીકે દેવસૂરિજી મહારાજને એક લાખ સૈાનામાહારા દેવા માંડી. પરંતુ તે નિસ્પૃહી મુનિરાજે તે સ્વીકારી નહીં. પછી રાજાએ મોટા આડંબરથી દેવસિજી મહારાજને તેમના ઉષાશ્રયે પ્રવેશ કરાવ્યો. હવે પ્રભાતે સર્વ સાધુઓ ત્યારે પડિલેહણ કરવા લાગ્યા ત્યારે તેએ પોતાની ઉપધિઓને ઉદાથી કરડાએલી જોઈ; ત્યારે આચાર્યજી એ વિચાર્યું કે, આ દિગંબરી મંત્રપ્રયાગથી મને પણ પોતાની તુલ્ય કરવાને ઈચ્છતા લાગે છે; માટે આ તેના પ્રયોગના ઇલાજ કરવા. એમ વિચારી તેમણે સવારથી ભરેલા એક કુલ મગાવી મંત્રપ્રયાગથીતે કુંભનુ મુખબધકર્યું. પછી પા પહાર દિવસ વીત્યા બાદ