________________
પ૬ વિચારીએ અથવા વાંચીએ અને તેઓની વાતો ઉપર સ્વયંનું ધર્મશાસ્ત્ર હોવાના કારણે નિશ્ચય કરીને તે કથન પર વર્તન કરે તો શંકાવગર તે જડ પુસ્તક દ્વારા ઘણો લાભ પ્રાપ્ત થઈ શકે છે. હવે તમો ન્યાયથી કહો કે ચૈતન્ય લાભ આપવાવાળો થયો કે જડ શાસ્ત્ર ? આપનું આ કહેવું છે કે જડથી કંઈ લાભ પ્રાપ્ત થતો નથી. તમારી શંકા વ્યર્થ અને મિથ્યા સિદ્ધ થઈ.
આર્ય :- હા સાહેબ ! આપની યુક્તિ તો વસ્તુતઃ સત્ય છે. પરંતુ આમાં ફક્ત આટલો જ સંદેહ છે કે નિરાકાર ઈશ્વરનો આકાર કેવી રીતે બની શકે ?
મંત્રી - હે મહાશયજી ! જો તમો ધ્યાનથી વિચાર કરશો તો ચોક્કસ સમજી જશો કે નિરાકાર સાકાર પણ હોઈ શકે છે. તમારા કથન અનુસાર ઈશ્વર નિરકાર છે. પરંતુ સાકારવાલા ઓંકાર શબ્દમાં જ આનો સમાવેશ થઈ જાય છે. અને દેખો તમો જે હંમેશા કહ્યા કરો છો કે ઈશ્વર સર્વ વ્યાપક છે અને તે પરિચ્છિન્ન મૂર્તિમાં ક્યારેય નથી આવી શકતા. હવે વિચારવું જોઈએ કે જ્યારે સર્વ વ્યાપક ઈશ્વર એક નાનાશા ઓંકાર શબ્દમાં સમાઈ જાય છે. તો શું તે મૂર્તિમાં ન સમાઈ જાય ! અને જયારે એક નાનો કાર શબ્દ સર્વ વ્યાપક ઈશ્વરનો બોધ કરાવી શકે છે તો પછી મૂર્તિ કેમ ન કરાવી શકે ? જેમ કે નિરાકાર ઈશ્વર ઑકારના સ્વરૂપમાં જ લખાય છે. અને મનાય છે. તે જ પ્રમાણે જો પત્થર અથવા ધાતુની મૂર્તિમાં પણ તેની સ્થાપના માની લો
