________________
૫૧
બધા મતવાળા ભક્તો આ જ પ્રાર્થના કરે છે કે તે સચ્ચિદાનંદ! હે જ્યોતિ સ્વરૂપ ! હે ઈશ્વર ! હે પરમાત્માન્ ! હે વીતરાગ! હે દેવેશ ! હે પરબ્રહ્મ ભગવાન્ ! અમોને આપની કૃપાથી આ સંસાર સાગરથી પાર કરો, અને આ પ્રમાણે કોઈપણ નથી કહેતું કે હે જડપત્થર ! અથવા તે મૂર્ત ! તું અમોને આ સંસાર સમુદ્રથી પાર કર, અથવા અમારું કલ્યાણ કર ! એથી સ્પષ્ટ થાય છે કે પૂજા મૂર્તિની જ થાય છે અને મૂર્તિથી ફક્ત જે મૂર્તિવાલા છે. તેનો જ અનુભવ થાય છે. અથવા આ પ્રમાણે કહી શકીએ કે જેમ વિદ્વાનુની સેવામાં વિદ્વાનું શરીર જ એક કારણ છે. તે પ્રમાણે જ મૂર્તિવાળાની સેવામાં અથવા પૂજામાં મૂર્તિ પણ કારણ છે. અને જેમ શરીર વિના ફક્ત એકલા જીવાત્માની સેવા અસંભવ છે. કારણ કે જીવાત્મા નિરાકાર વસ્તુ છે તે પ્રમાણે જ ઈશ્વર પરમાત્માની સેવા અથવા પૂજા પણ જે જીવાત્માથી ઘણા સૂક્ષ્મ છે. મૂર્તિ વિના ક્યારેય થઈ શકતી નથી, - આર્ય :- અરે ભલા ભાઈ ! સચ્ચિદાનંદની સેવામાં જડને કારણ બનાવવાની શું આવશ્યક્તા છે. વેદની શ્રુતિઓથી મૂર્તિ વિના ઈશ્વરની પ્રશંસા અને પૂજા શું નથી થઈ શકતી ?
મંત્રી - વાહ સાહેબ ! શું વેદની શ્રુતિઓ ચૈતન્ય છે ? તે પણ જડ અક્ષરોનો સમૂહ જ છે ને? આ પ્રકારે ઈશ્વરપૂજાનું કારણ જડ જ છે તે સિદ્ધ થયું ને ?
