________________
૫૩
તે સર્વજ્ઞાની-દર્શી પર નિજ કર્મરજ-આચ્છાદને, સંસારપ્રાપ્ત ન જાણતો તે સર્વ રીતે સર્વને. ૧૬૦
અર્થ : તે આત્મા (સ્વભાવથી) સર્વને જાણનારો તથા દેખનારો છે તો પણ પોતાના કર્મ મળથી ખરડાયો-વ્યાપ્ત થયો-થકો સંસારને પ્રાપ્ત થયેલો તે સર્વ પ્રકારે સર્વને જાણતો નથી.
આસવનું સ્વરૂપ
(જીવમાં થતાં વિકારીભાવ (આસવ) છોડવા લાયક છે એમ બતાવનારું સ્વરૂપ)
મિથ્યાત્વ ને અવિરત, કષાયો, યોગ સંન્ન અસંશ છે, એ વિવિધ ભેદે જીવમાં, જીવનાં અનન્ય પરિણામ છે. ૧૬૪ વળી તેહ જ્ઞાનાવરણાદિક કર્મનાં કારણ બને, ને તેમનું પણ જીવ બને જે રાગદ્વેષાદિક કરે. ૧૬૫
-
અર્થ : મિથ્યાત્વ, અવિરમણ, કષાય અને યોગ - એ આસવો સંક્ષ (અર્થાત્ ચેતનના વિકાર) પણ છે. અને અસંજ્ઞ (અર્થાત્ પુદ્ગલના વિકાર) પણ છે. વિવિધ ભેદવાળા સંજ્ઞ આસવો કે જેઓ જીવમાં ઉત્પન્ન થાય છે તેઓ-જીવનાં જ અનન્ય પરિણામ છે. વળી અસંજ્ઞ આસવો જ્ઞાનાવરણ આદિ કર્મનું કારણ (નિમિત્ત) થાય છે અને તેમને પણ (અર્થાત્ અસંજ્ઞ આસવોને પણ કર્મબંધનું નિમિત્ત થવામાં) રાગદ્વેષ આદિ ભાવ કરનારો જીવ કારણ (નિમિત્ત) થાય છે.
આત્મા અને આસવતણો, જ્યાં ભેદ જીવ જાણે નહિ, ક્રોધાદિમાં સ્થિતિ ત્યાં લગી, અજ્ઞાની એવા જીવની. ૬૯
