________________
૩ર૪
રાજહૃદય ભાગ-૧૪ અબ જો ૭૧૦ નંબરકા પત્રાંક જો હૈ વહ ભી નિવૃત્તિક્ષેત્રમૈં અપની કોઈ Dairy કી નોંધ જેસા દિખતા. કિસીકો લિખા હુઆ નહીં દિખતા હૈ. પદ્ધતિ દેખકરકે ઐસા દિખતા હૈ કિ અપને જો વિચાર હૈ ઉસકી નોંધ હૈ. બહુત-સી બાતેં લિખી હૈ. “આત્મા સચ્ચિદાનંદ” દો જગહ લિખા હૈ. ગુજરાતી પ્રતમેં એક ઓર ગુજરાતી ભાષામેં એક ઓર નાગરીલિપીમેં લિખા હૈ.
જ્ઞાનાપેક્ષાસે સર્વવ્યાપક, સચ્ચિદાનંદ ઐસા મેં આત્મા એક હું ઐસા વિચાર કરના, ધ્યાન કરના.” કૈસે અપને સ્વરૂસકા ધ્યાન કરના ? અપના સ્વરૂપ કૈસા હૈ ? કિ એક અભેદ હું મેં. ઔર એક અભેદ હોકરકે ભી જ્ઞાન અપેક્ષાસે સર્વ પદાર્થોમેં વ્યાપક હો જાઉં ઔર જ્ઞાન હોવે ઐસા. મેરા (સ્વરૂપ હૈ. જ્ઞાનકી પર્યાય, જ્ઞાનગુણકી પર્યાય અપને ક્ષેત્રસે બાહર કભી જાતી નહીં હૈ. લેકિન જાનનેકી અપેક્ષાસે યહ બાત કહી-સર્વવ્યાપક. કેવલજ્ઞાનકા યહ વિશેષણ હૈ ઔર કેવલજ્ઞાનકે સામર્થ્યકા ભી યહ વિશેષણ હૈ.
કઈ શાસ્ત્રોંમેં આતા હૈ. ભગવાન ! આપ તો સર્વવ્યાપક હૈ. યહાં સે ઈન લોગોંને યહ પરમબ્રહ્મ સર્વવ્યાપક ક્ષેત્રસે હૈ ઐસા લે લિયા હૈ. ક્ષેત્રસે નહીં હૈ. આત્માકી સર્વવ્યાપકતા ક્ષેત્રસે નહીં હોતી હૈ. ઇસ બાત કો સ્પષ્ટ કરનેકે લિયે જ્ઞાન અપેક્ષાસે, ઐસા અપેક્ષા ખોલકરકે લિખા હૈ. યહ મર્યાદિત બાત હૈ. ક્ષેત્રમે ઔર દૂસરે ગુણોસે કહીં ભી વ્યાપ્તિ હોતી નહીં. લેકિન જ્ઞાન લોકાલોકકો જાનતા હૈ, જાનતા હૈ ઉતના હી નહીં હૈ, જૈસે વ્યાપ્ય-વ્યાપક હોકર જાને તો કિતના જાને ઉતના જાનતા હૈ. ઐસા દિખાનેકે લિયે કહતે હૈં કિ વહ સર્વવ્યાપક હૈ. વાસ્તવમેં જ્ઞાનકી વ્યાપ્તિ વહાં હોતી નહીં હૈ. લેકિન જાનકારી ઉતની હો જાતી હૈ કિ માનો એક પરમાણુ હો ઔર અસંખ્ય યોજન દૂર હો. અપની આત્માને, કેવલજ્ઞાનીકી આત્માસે એક પરમાણુ અસંખ્ય યોજન દૂર પડા હો તો ઉસકે અનંત ગુણ, ઉસકે અનંત ગુણકી અનંત પ્રત્યેક પર્યાય, ગુણકી પ્રત્યેક પર્યાય ઔર ઉસ પર્યાયકે અનંત અવિભાગ પ્રતિચ્છેદ, ઉસકો કેવલજ્ઞાન જાન લેતા હૈ કૈસે જાના ? કિ માનો કી જૈસે ઉસમેં વ્યાપ્ય-વ્યાપક હોકર પ્રવેશ કર લિયા ઔર જાન લિયા. ઉસકે ભિતરમેં જાકરકે પ્રવેશ કરકે જેસે જાન લિયા હો.