________________
શણિનો બોધ અને નિત્યનો અનુભવ
III
જો સાધુને તેના ભૂતકાળના માતા-પિતાની સેવા કરવાનો ભાવ આવે તો તે સાચા સાધુ નથી તથા જો કોઇ ગૃહસ્થને તેના માતા-પિતાની સેવા કરવાનો ભાવ ન આવે તો તે સાચા ગૃહસ્થ નથી. દરેક જીવનાવિચાર અને વર્તન પોતાની ભૂમિકાનુસાર જ હોવા જોઈએ.
સમયસારમાં કહ્યું છે કે સાધુને ભૂતકાળમાં કોઈ મારા સગાસંબંધી હતા, તેવો વિકલ્પ પણ ઉત્પન્ન થાય તો એ અપરાધ છે, તેથી તેના પ્રાયશ્ચિતરૂપે પ્રતિક્રમણ કરે છે. ભૂતકાળમાં કરેલા રાત્રિભોજનના વર્તમાનમાં ઉત્પન્ન થયેલા વિકલ્પ બદલ પ્રતિક્રમણ કરવાનું કહ્યું છે. ત્રિકાળી આત્માને જગતતથા જગતની ત્રિકાળ ક્રિયાથી ભિન માનવાનું નામ સમ્યગ્દર્શન છે.
શરીર આજે પણ મારું નથી, અનંત કાળ સુધી મારું નથી. તેથી એમ વિચાર ન કરવો કે આજે આ શરીર મારું નથી અને જો આ શરીરની સેવા-ચાકરી નહીં કરું અને બે દિવસ પછી શરીર મારું થઈ જશે તો? જ્ઞાની કહે છે કે અનંતકાળ સુધી આ શરીર તારું થવાનું નથી અને અનાદિ કાળથી તારું થયું નથી, તુ ભગવાન આત્મા શરીરાદિ પરદ્રવ્યથી ત્રિકાળ ભિન્ન છો. મોક્ષમાં દેહ રહિત અનંત કાળ સુધી રહેવાનું હોવાથી દેહ સંબંધી ચિંતા રહિત કેમ રહી શકતો નથી? હે ભાઈ! તુ દેહ સંબંધી ચિંતાથી સર્વથા મુક્ત થઈ, જ્ઞાયકભાવનો આશ્રય લે. પોતાને શરીરથી જુદો માનવાનું નામ સમ્યગ્દર્શન છે અને શરીરથી જુદો થવાનું નામ મોણ છે.
