________________
૨૩૯
મોક્ષમાળા-વિવેચન કારણ (નિયમ) ને લઈને રહ્યા છે.” (૨૧–૧) અહીં મુખ્યપણે કર્મના નિયમે વિષે કહેવું છે. આ કર્મગ્રંથ નિયમે જ બતાવે છે. અમુક ભાવ કરવાથી અમુક કર્મ બંધાય, તે ભેગવવાનાં અમુક સ્થાન હોય ઈત્યાદિ નિયમ છે. દરેક વસ્તુમાં જે ગુણે હોય તે નિયમથી પરિણમે છે.
ફળદાતા ઈશ્વર તણી, એમાં નથી જરૂર; કર્મ સ્વભાવે પરિણમે, થાય ભેગથી દૂર. તે તે ભાગ્ય વિશેષનાં, સ્થાનક દ્રવ્ય સ્વભાવ; | ગહન વાત છે શિષ્ય આ, કહી સંક્ષેપે સાવ.”
(૨) જે મનુષ્ય પુરુષના ચરિત્રરહસ્યને પામે છે તે મનુષ્ય પરમેશ્વર થાય છે :
મહાપુરુષોએ પરમપદ કેમ પ્રાપ્ત કર્યું છે જેને સમજાય તે પણ તે જ પદને પામે છે. મહાપુરુષોએ,
જ્યારથી સમ્યક્દર્શન થાય ત્યારથી એક આત્માને નિશ્ચય કર્યો હોય છે અને તેમાં જ પુરુષાર્થ કરે છે. પુરુષને
શું કરવાની તાલાવેલી લાગી છે એમ સમજાય તે તેને . પણ તેમ કરવાની ભાવના થાય. મહાપુરુષ કર્મ કેમ
છૂટે, એ લક્ષથી પ્રવર્તે છે. રાગદ્વેષ રહિત થવું એ જ સપુરુષના ચરિત્રનું રહસ્ય છે. સ્વસ્થ શાંત પરિણામ રાખી આત્માને સ્થિર કર, સહજસ્વરૂપે જીવની સ્થિતિ થવી એ જ જન્મ-મરણ ટળવાને ઉપાય છે. ત્યાં અભ્યતર ચારિત્ર છે રાગદ્વેષ ઘટાડવા માટે સર્વ જપ, તપ, વ્રતાદિ કરવાના છે. પુરુષની દશામાં એકરૂપ થઈ જવું તે પરાભક્તિ છે. બીજા ઘર્મમાં જગતકર્તારૂપે એક ઈશ્વર માને તેથી પરમેશ્વર કેઈ ન થાય. જેમાં તે દરેક જીવ માટે
-
-
*
જ્ય ક
.ક. કન ---
--
-
,
-
-
-
-
-
*: *
Mr.
.
. ::
નો
