________________
કચ્છ ફૂટની ઉત્તર પુત્યિમે ઈશાન દિશામાં “ચચ હાર' રજત કૂટની “વિશ્વને દક્ષિણ દિશામાં “ધ” અહીંયાં ‘’ નિશ્ચય “સાર કૂદે ” સાગર ફૂટ નામને “ Togr?’ કૂટ કહેલ છે “પંગ વોચતારું પાંચસે લેજન “વä ૩ ળ ઉંચો છે “અવસિ બાકીના મૂળ વિખંભ વિગેરે કથન “ગંધમાદન વક્ષસ્કાર પર્વતના કથન પ્રમાણે જ કહેલ છે. “સુમો રેવી” અલકમાં વસનારી દિકકુમારી સુભગા અહીંની દેવી છે. ”
હવે સાગર કૂટની રાજધાનીનું કથન કરે છે.–ાચાળી ઉત્તરપુરથિમેoi” અહીંની રાજધાની ઈશાન કોણમાં કહેલ છે. આ રીતે છ ફૂટનું કથન કરવામાં આવેલ છે.
હવે સાતમાં કૂટથી લઈને નવમાં ફૂટ સુધીના કૂટોનું કથન કરે છે-“અવસા =1 બાકીના સીતાદિ ત્રણ ફૂટ “વત્તાહિi’ ઉત્તર દક્ષિણમાં સમજી લેવા.
આ કથનને ભાવ એ છે કે-પહેલા પહેલા કૂટોથી પછિ–પછિના ફૂટે ઉત્તર દિશામાં કહેલા છે. અને જે ઉત્તર દિશામાં રહેલા છે એ ઉત્તર ઉત્તર ફૂટથી પહેલા પહેલા કૂટ દક્ષિણ દિશામાં રહેલા છે. એ ત્રણે સીતાદિકૂટ “gari એક સરખા “માળvi’ પ્રમાણથી રહેલા છે. કારણ કે બધા કૂટોનું પ્રમાણ હિમવન્યૂટના સરખુ કહેવામાં આવેલ છે. તેથી સરખા પ્રમાણવાળા ત્રણ ફૂટ કહેલા છે. જે સૂ. ૨૪ છે
હરિસ્સહ કૂટ કા નિરૂપણ “if i મં! મારુતે દિ ' ઇત્યાદિ
ટીકા–“#of મતે ! માઢવંતે હે ભગવદ્ ક્યાં આગળ માલ્યવાન નામના વક્ષસકાર પર્વતમાં “રિક્ષણ કૂ' હરિસહ ફૂટ “ામં હે નામને ફૂટ “Tomજો’ કહેલ છે આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી કહે છે-“જયમા !” હે ગૌતમ! “goળમદા’ પૂર્વ સૂત્રમાં કહેલ પૂર્ણભદ્ર ફૂટની ‘ઉત્તરેf” ઉત્તર દિશામાં વંતા નીલવાન પર્વતની “જિaોને દક્ષિણ દિશામાં “” અહીંયાં “ને નિશ્ચયથી “રિસ્પદ હરિસ્સહ ફૂટ “નામં ફૂડે નામને કટ “Towત્ત” કહેલ છે. “gii કોથળfકરં’ એ કૂટ એક હજાર યોજન હૂં ઉપરની બાજુ “જુદi" ઉચે છે. બાકીનું આયામ વિષ્ક વિગેરે ‘કમળમાળે યમક નામના પર્વ તના આયામ વિષ્કમની સરખું “જયa’ સમજી લેવું. જે આ પ્રમાણે છે-“માન્નારું ગોયાણયારું વેoi મૂ i ગોળai ચામવિક્રમેf” અઢિ યેજન એટલે તેને ઉકેલ છે. વિગેરે તમામ કથન યમક પર્વતના કથનાનુસાર સમજી લેવું. રાજધાનીના કથનમાં આ હરિસ્સહ કૂટના અધિપતિની અન્ય રાજધાનીથી દિકુ પ્રમાણાદિથી વિશેષપણું છે. તેથી એ રાજધાનીનું કથન કરવામાં આવે છે.-“રાચાળો’ એની રાજધાની હરિસહા નામની ઉત્તરે ઉત્તર દિશામાં “aiણે અસંખ્યાત વીવે દ્વીપને અવગાહિત કરીને એ પ્રમાણે આગળ સંબંધ આવે છે. આ દ્વીપ પદ ઉપલક્ષણ છે. તેથી “મંરણ પરવા
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર
૮૫
