________________
‘ગોયમાં !
महाहिमवंतवासहर पञ्वयं पणिहाय आयमुच्चतुव्वेह विक्भपरिक्खेव'
पडुच्च ईसिं खुडतराए चेव हस्सतराए चेवणीअतराए चैव चुल्ल हिमवंत इत्थ देवे महिड्दिए जाव पलिओ मट्ठिए पडिवसइ से एएट्ठेणं गोयमा ! एवं वुच्चइ चुल्ल हिमवंते वासहर પૃથ્વી હું ગૌતમ ! મહાહિમવન્ત વધર પર્વતની અપેક્ષાએ તેના આયામ, ઉચ્ચન, ઉદ્વેષ વિષ્ણુભ, પરિક્ષેપાને આશ્રિત કરીને ક્ષુદ્ર હિમવંત પર્યંતના આયામ વગેરે વિસ્તાર અપ છે. લઘુતર છે. મહાહિમવાના ઉદ્વેષની અપેક્ષાએ આના ઉદ્વેષ હસ્વતરક અતિહસ્વ છે. મહાહિમવન્તના ઉચ્ચત્વની અપેક્ષાએ એ પર્વતની ઉંચાઈ એછી છે. બહુ જ ક્રમ છે. તથા ક્ષુદ્ર હિમવાન નામક દેવ એ ક્ષુદ્ર હિમવાન વધર પર્વત ઉપર રહે છે. એ ક્ષુદ્રહિમવાન નામક દેવ મહદ્ધિક છે અને યાવત્ એક પત્યેાપમ જેટલી સ્થિતિ ધરાવે છે. અહીં યાવત્ પદથી માત્તુતિ, માવજી, મહાચા, महासौख्याः, માનુમાવ' એ પદે મહણ થયા છે. એ પદોની વ્યાખ્યા અષ્ટમ સૂત્રમાંથી જાણી લેવી જેઈએ આ કારણથી હું ગૌતમ ! એ વર્ષધર પર્યંતનું નામ ક્ષુદ્ર હિમવાન્ વષધર એવું મે' અને અન્ય તીકરા એ કહ્યું છે. અનુત્તર ચળનોયમા ! બુદ્મિવંતÆ સાસર્ ગામવેત્તે પ.' અથવા ક્ષુદ્ર હિમવત્ પર્યંતનુ ‘ક્ષુદ્રહિમવાન' એવુ' નામ જે કહેવામાં આવેલું છે તેનું કંઈ જ કારણ નથી. કેમકે તે તે શાશ્ર્વત છે. ‘ૐ જ્યા' એવુ' આનું આ નામ પહેલાં ન હતુ, એવું નથી, ભૂતકાળમાં પણ એનું એજ નામ હતુ. વગેરે બધુ કથન ચતુ સૂત્રેાક્ત પદ્મવરવેદિકાની જેમ જ જાણી લેવુ જોઈ એ. સ. ॥ ૭ ॥
ક્ષુદ્રહિમાન વર્ષધરપર્વત સે વિભકત હૈમવક્ષેત્ર કા વર્ણન
'कहि णं भंते! जंबुद्दीवे दीवे हेमवए णामं वासे पण्णत्ते, इत्यादि' ટીકાય”—આ સૂત્ર વડે ગૌતમસ્વામીએપ્રભુને એવો પ્રશ્ન કર્યાં છે કે- િનં મંતે ! બંઘુદ્દીને ટ્રીને હેમવણ ગામ ગામે વળત્તે' હે ભદ'ત! ક્ષુદ્ર હિમવાનું વધર પથી વિભક્ત હૈમવાત ક્ષેત્ર આ જ ખૂટ્વીપ નામક દ્વીપમાં કયા સ્થળે આવેલ છે ? એના જવાબમાં પ્રભુ કહે છે. ‘નોયમા ! મહામિયંતસ્ત વાસવવયમ્સ વિવળનું પુરુમિવંતમ વાત્તરपध्वयस्स उत्तरेणं पुरत्थिमलवण समुहस्स पच्चत्थिमेणं पच्चत्थिमलवणसमुदस्स पुरस्थि - મેળ સ્થ ળ નંબુદ્દીને રીવે હેમવત્ નામ વાલે વત્તે' હે ગૌતમ! મહા હિમવાન્ વ ધર પ'ની દક્ષિણ દિશામાં ક્ષુદ્ર હિમવાન પર્વતની ઉત્તર દિશામાં પૂર્વાદિગ્વતી' લવણુ સમુદ્રની પૂર્વી દિશામાં જમૂદ્રીપ નામક દ્વીપમાં હૈમવત ક્ષેત્ર આવેલ છે. ‘વાળ પછીનાચ એ હૈમવત ક્ષેત્ર પૂર્વથી પશ્ચિમ સુધી લાંબુ છે. ફીળપિવિનિકળે' તેમજ ઉત્તરથી દક્ષિણ સુધી પહેાળું છે. ‘જિગંલંઠાળલંકિ દુહા વળસમુમાં પુટ્ટા પુરુચિનિત્ઝાપ कोडीए पुरथिमिल्लं लवणसमुदं पुट्ठे पच्चत्थिमिल्लाए कोडीए पच्चत्थिमिल्लं लवणसमुद्द
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર
૨૨
