________________
શબ્દાર્થ (સે જિં વં જન્મભૂમi ?) કર્મભૂમક જીવ કેટલા પ્રકારના યહ્યા છે? (મૂT વનાવિદા 70 71) કર્મભૂમી પંદર પ્રકારના કહ્યા છે. (તં ) તેઓ આ પ્રકારે છે (પહું મોહિં) પાંચ ભરત ક્ષેત્રોથી (પંજટિં
વાર્દોિ) પાંચ ઐરાવતક્ષેત્રોથી (પંજસ્ટિં મહાવિહિં) પાંચ મહા વિદેહથી (તે સમાન ટૂવિદો guત્ત) તેઓ સંક્ષેપથી બે પ્રકારના કહેલા છે (R TE) તેઓ આ પ્રકારે છે (રિચા ચ મિ#િqય) આર્ય અને સ્વેચ૭
| ( જિં તું મિસ્ટ9)? પ્લેચ્છ કેટલા પ્રકારના છે? (મિઝવુ ગળા વિદ્દ ) મ્લેચ્છ અનેક પ્રકારના કહ્યા છે (નં ) તેઓ આ પ્રકારે છે (IT) શક (કવળા) યવન (
વિચા) કિરાત (સજાવવા મુ મંgn નિના પાળિયા) શબર, બર્બર, મુકુંડ, ઉઢ, ભડક, નિણણક, પકકણિક (કુસ્ટવ) ટ લીસ્ટ-સત્તાવા) કુલક્ષ ગેડ, સિંહલ પારસક આંધ્ર (, શંકર, મિત્ર, રિસ્ટ પુરું, ટ્રાન, વ #ાળ વારા) કોંચ, અમ્બડ, દ્રાવિડ, ચિલ્લલ, પુલિંદ, હરસ, ડેબ, કિકાણુ, ગન્ધહારક (T) (a) (@ાસ્ટિય શક્ષ૮ મમત, ૪ ૩ના) બાહિક, જલ, રેમ, ભાષ, લ, વ, કુશ (મસ્ટા ચ)મલક (વધુચાચ) બધુક (યૂન્દ્રિય | મેચ, પલ્ફર માત્ર માર
મારિચા) ચૂલિક, કેકણક, મેદ પલ્લવ, માલવ, મમ્મર, અભાષિક (વીર રસિય વસા) કણવીર, લ્હાસિક, ખસ (વાસિય મ૪િ સ્ત્રોત पओस कक्कोय अवखाग हूणरोमग भमररूय चिलायविसय वासीय एवमाई) ખાસીક, નેક્રૂર.મૌઢ ડેમ્બિલ, ગલએસ. પ્રદોષ કૈકેય અખાગ, હુણ, રમક, ભ્રમરરૂત, ચિલાત, દેશવાસી વિગેરે (તે ૪ મિસ્ટિકg) આ બધા મ્યુચ્છ છે સૂ. ૩૭
ટીકાર્થ-હવે કર્મભૂમક મનુષ્યની પ્રરૂપણ કરે છેપ્રશ્ન છે-કર્મભૂમક મનુષ્ય કેટલા પ્રકારના હોય છે ?
શ્રી ભગવાને ઉત્તર આપો-કર્મભૂમક મનુષ્ય પંદર પ્રકારના હોય છે. તેઓ આ રીતે જાણવા જોઈએ. પાંચભરત, પાંચરવત, અને પાંચ મહાવિદેહ ક્ષેત્રોના ભેદે કરી પંદર ભેદ સમજવા જોઈએ,
અહીં અને આગળ પણ ક્ષેત્રના આધાર પર મનુષ્યનું વર્ગીકરણ કરાચેલું છે. કર્મભૂમિના ક્ષેત્રે પંદર છે. તેથી કર્મભૂમક મનુષ્ય પણ પંદર પ્રકા. રન જ કહેલા છે.
આ કર્મભૂમક મનુષ્ય ટૂંકાણમાં બે પ્રકારના છે, જેમકે આર્ય અને પ્લેચ્છ જે હેય ધર્મોથી દૂર રહે અને ઉપાદેય ધર્મને પ્રાપ્ત થાય તેઓ આ કહેવાય છે. પૃદરાદિ ગણમાં હોવાથી “આય’ શબ્દ નિષ્પન્ન થયેલ છે. જેઓ ને આચાર અને વચન વ્યક્ત (સ્પષ્ટ) ન હોય તેઓ સ્વેચ્છ કહેવાય છે. મ્યુચ્છ, ધાતુ અવ્યક્ત બેલીના અર્થને વાચક છે. તાત્પર્ય એ છે કે સ્વેચ્છ મનુષ્ય તેઓ છે કે જેમને બધો આચાર શિષ્ટજના સમાન નથી હોતે.
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૧
૧૫ ૦
