________________
दीपिका-निर्युक्ति टीका अ.८ ०३३ निर्जरा सर्वेषां समाना विशेषरूपा वा ७२५ भवति ७ इत्थं परिणाम विशुद्धया क्रमश उत्तरोत्तरं प्रवर्द्धमानो निवृत्तिवादरः, ८ अनिवृत्तिवादः ९ सूक्ष्मसंपरायः १० उपशान्तमोहः ११ क्षीणमोहः १२ सयोगिकेवली - १३ भवति । एते पूर्व पूर्वस्मादुत्तरोत्तरम संख्पेया संख्येय-गुणकर्मनिर्जरा वन्तो भवन्ति १३ ततोऽसौ सयोगिकेवलि चतुर्दश गुणस्थानमारोहन तत्र योगनिरोधं कृत्वा शैलेश्यवस्थां प्राप्तः सन् अयोगिकेवली भूत्वा सर्वकर्मक्षयरूपां निर्जरां करोतीति ॥ १४ ॥ एतेषां विस्तरतो वर्णनं समवायाङ्गमूत्रस्य चतुर्दशसमवाये मत्कृ तायां भावबोधिनीटीकाया मत्रलोकनीयम् । तथाचोक्तम्- 'कम्मविसोहि
(७) प्रमत्तसंयत पुरुष जब परिणाम विशुद्धि के कारण प्रमाद का परित्याग कर देता है - आत्माभिमुख होकर बाह्यविकल्पों से शून्य होता है तब अप्रमत्तसंयत कहलाता है । यह प्रमत्तसंयत की अपेक्षा असंख्यातगुणी निर्जरा करता है ।
इस प्रकार परिणामों की शुद्धि से क्रमशः उत्तरोत्तर वृद्धि को प्राप्त होकर (८) निवृत्तिवादर (९) अनिवृत्तिबादर (१०) सूक्ष्मसम्पराय (११) उपशान्तमोह (१२) क्षीणमोह और (१३) सयोगि केवली भी असंख्यात - असंख्यातगुणी निर्जरा वाले होते हैं । सयोगि केवली जब योग का विरोध करके अयोगिकेवली अवस्था मे पहुंचते हैं तो सर्व कर्मक्षय रूप निर्जरा करते हैं ।
1
इन सत्र का विशद वर्णन समवायांगसूत्र की मेरे द्वारा रचित भावबोधिनी टीका के चौदहवें समवाय में देख लेना चाहिए । कहा भी है
(૭) પ્રમત્તસયત પુરૂષ જ્યારે પરિણામ વિશુદ્ધિને કારણે પ્રમાદને પરિત્યાગ કરી દે છે આત્માભિમુખ થઇને ખ હ્ય વિકલ્પથી શૂન્ય થાય છે ત્યારે અપ્ર મત સયત કહેવાય છે. આ પ્રમતસયતની અપેક્ષા અસખ્યાતગણી નિજ રા કરે છે. આ રીતે પરિણામેની બુદ્ધિથી ક્રમશ ઉત્તરેત્તર વૃદ્ધિને પ્રાપ્ત થઇને (८) निवृत्ति बाहर (स्) अनिवृत्ति १:२ (१०) सूक्ष्मस पराय (११) उपशान्त મેહ (૧૨) શીશુમેહ (૧૩) ચેાગીકેવળી પણુ અસખ્યાતગણી નિર્જરાવાળા હાય છે. સયેગીકેવળી જયારે ચેાગના નિરાધ કરીને અયીકેવળી અવસ્થામાં પહેાંચે છે. ત્યારે સ ક ક્ષયરૂપ નિર્જરા કરે છે.
આ બધાનુ વિશદ વન સમવાયાંગ સૂત્રની મારી રચેલી ભાવપ્રેમીની ટીકામાં, ચૌદમા સમવાયમાં જોવા ભલામણુ છે. કહ્યુ પણ છે
શ્રી તત્વાર્થ સૂત્ર : ૨
